جشن عید فطر

عید فطر، همون روزیه که بعد از یک ماه روزه داری و بندگی، کلی ذوق و شوق داره! این جشن بزرگ، به معنای واقعی کلمه، پایانی شیرین بر ضیافت رمضانه و آغاز یه شروع تازه، پر از شادی و شکرگزاریه.

همه ما مسلمان ها، بعد از یک ماه عبادت خالصانه و دوری از خیلی چیزها، حس و حال خاصی داریم. انگار یک بار دیگه با خدا عهد و پیمان می بندیم و پاک تر از قبل می شیم. عید فطر فقط یه تعطیلی ساده نیست؛ یه جشن بزرگه که ابعاد معنوی، اجتماعی و فرهنگی خیلی عمیقی داره. تو این روز، هم خدا رو شکر می کنیم که تونستیم از پس یک ماه بندگی بربیایم، هم با آداب و رسوم قشنگش، به هم دلی و یکی شدن نزدیک تر می شیم. تو این مقاله، می خوایم با هم یه سفر بریم و ببینیم این عید چیه، از کجا اومده، چه کارهایی توش انجام می دیم و مردم ایران و کشورهای دیگه چطوری این روز باشکوه رو جشن می گیرن. پس با ما همراه باشید تا از حال و هوای این عید بیشتر براتون بگیم.

عید فطر چیست؟ (مفهوم و اهمیت)

عید فطر، یکی از مهم ترین اعیاد ما مسلمان هاست که درست بعد از تموم شدن ماه مبارک رمضان جشن گرفته می شه. کلمه فطر خودش به معنی بازگشت به حالت عادی یا گشودن روزه است. یعنی بعد از یک ماه روزه داری، دوباره می تونیم به طور عادی غذا بخوریم و زندگی روزمره مون رو از سر بگیریم.

ریشه نام و معنای فطر

فطر اصلاً از ریشه فَطَرَ می آد که یعنی شکستن روزه یا افطار کردن. به خاطر همینه که به غذای سر شب که روزه رو باهاش باز می کنیم، افطار می گیم. پس عید فطر یعنی عید بازگشت به غذا خوردن بعد از یک ماه نخوردن و آشامیدن.

اهمیت عید فطر در اسلام

عید فطر تو دین ما جایگاه خیلی ویژه ای داره. این روز رو جشن می گیریم چون حس می کنیم از گناهانمون آزاد شدیم و دوباره با خدا یه میثاق تازه بستیم. این عید یه جورایی نماد اتحاد و همبستگی همه مسلمان هاست. می دونی چرا؟ چون همه ما تو یک ماه با هم روزه گرفتیم، با هم سختی کشیدیم و حالا با هم شادی می کنیم. این خودش یه حس خیلی قشنگ از یکی بودن به آدم می ده.

عید فطر، اوج بندگی و همدلی مسلموناست که بعد از یک ماه روزه داری، با جشن و سرور و شکرگزاری همراه می شه.

تاریخچه عید فطر

می گن که این جشن بزرگ رو پیامبر اکرم (ص) تو مدینه پایه گذاری کردن. اون موقع ها که پیامبر تازه به مدینه اومده بودن، مردم اونجا دو روز خاص رو جشن می گرفتن و مشغول تفریح و سرگرمی می شدن. پیامبر بهشون فرمودن که خدا به جای این دو روز، دو تا روز جشن خیلی بهتر بهتون داده: یکی همین عید فطر و اون یکی هم عید قربان. از اون موقع بود که عید فطر تو بین مسلمان ها رسم شد و تا الان ادامه داره.

چگونگی تعیین روز عید فطر

حتماً دیدید که گاهی اوقات اعلام روز عید فطر تو کشورهای مختلف، یا حتی تو شهرهای مختلف یه کشور، فرق می کنه. دلیلش چیه؟ بیاین با هم ببینیم.

رویت هلال ماه شوال

خب، روز عید فطر با دیدن هلال ماه نو شوال مشخص می شه. یعنی ماه رمضان که تموم شد و هلال ماه شوال تو آسمون دیده شد، اون روز می شه اول ماه شوال و عید فطر. این دیدن هلال ماه رو بهش استهلال می گن. کار سختیه، چون هلال ماه شوال خیلی باریک و کم نوره و به راحتی دیده نمی شه.

تفاوت در اعلام عید در کشورهای مختلف

اینجا همون جاییه که تفاوت ها شروع می شه. هر کشوری، یا حتی هر مذهبی، روش های خاص خودش رو برای تأیید دیدن ماه داره، واسه همین ممکنه یه روزی تو عربستان عید اعلام بشه و فردای اون روز تو ایران.

در فقه شیعه

تو فقه ما شیعه ها، ثابت شدن ماه نو و عید فطر فقط با دیدن شخصی ماه یا شهادت دو نفر عادل که ماه رو دیدن، تأیید می شه. یه راه دیگه هم اینه که اینقدر دیده شدن ماه شایع بشه که دیگه آدم مطمئن بشه یا اینکه ماه رمضان ۳۰ روزه بشه. خیلی از مراجع تقلید هم اعتقاد دارن که حکم حاکم شرع تو این زمینه ملاکه و باید ازش پیروی کرد، مگر اینکه خودت مطمئن باشی که اشتباه کرده. تو ایران هم ستاد استهلال که زیر نظر دفتر رهبریه، مسئول این کاره. اونا چند روز آخر ماه رمضان کلی گروه رو می فرستن جاهای مختلف کشور تا ماه رو ببینن و بعد رسمی اعلام می کنن. بعضی از مراجع هم فقط دیدن ماه با چشم غیرمسلح رو قبول دارن، نه با دوربین و تلسکوپ.

در فقه سنی

تو کشورهای سنی مذهب، مثل عربستان سعودی، شورای عالی قضایی اون کشور مسئول اعلام عیده. اونا هم معمولاً بر اساس رویت هلال، عید رو اعلام می کنن و خب، خیلی از کشورهای دیگه هم از اعلام اونا پیروی می کنن.

پیامدهای تفاوت رویت

نتیجه این تفاوت تو روش های رویت و اعلام، اینه که می بینیم تو یه سال ممکنه یه روزی تو یه کشوری عید باشه و تو یه کشور دیگه هنوز ماه رمضون تموم نشده باشه. این موضوع گاهی اوقات برای مردم یه مقدار گیج کننده می شه، ولی خب، هر کدوم از این روش ها بر پایه اصول فقهی خاص خودشونه.

اعمال و مناسک مذهبی عید فطر

عید فطر فقط به دید و بازدید و شیرینی خوردن محدود نمی شه؛ یه سری اعمال و مناسک مذهبی خیلی مهم هم داره که اگه انجامشون بدیم، ارزش این روز رو دوچندان می کنیم. بیاین با هم مرورشون کنیم.

غسل عید

یکی از کارهایی که خیلی سفارش شده تو روز عید فطر انجام بدیم، غسل عیده. این غسل رو می تونیم حتی قبل از اذان صبح هم انجام بدیم و مثل غسل جمعه، برای همه مردها، زن ها و بچه ها خوبه. غسل کردن تو این روز، نمادی از پاکیزگی و آمادگی برای ورود به این جشن بزرگ معنویه.

تکبیرات عید

حتماً شنیدید که قبل از نماز عید، یه سری تکبیر می گن. این تکبیرها از آیه های قرآن اومدن و گفتنشون خیلی فضیلت داره. می تونیم تو خونه، تو کوچه و بازار و قبل از شروع نماز عید، اونا رو بگیم و با این کار، فضای شهر رو پر از معنویت و شکرگزاری کنیم. این تکبیرات یه جورایی اعلام عمومی شادی و عظمت این روز هستن.

نماز عید فطر

اصلی ترین و مهم ترین عمل تو روز عید فطر، نماز عیده. این نماز با بقیه نمازهایی که می خونیم یه فرقی داره و خیلی هم با حاله. زمانش هم از طلوع آفتاب شروع می شه و تا ظهر ادامه داره. خوبه که این نماز رو به جماعت بخونیم و از فضیلت های اون بهره مند بشیم.

کیفیت اقامه نماز

نماز عید فطر دو رکعته و کیفیتش تقریباً شبیه نماز عید قربانه. تو رکعت اول، بعد از حمد و سوره، باید پنج تا تکبیر بگیم و بعد از هر تکبیر یه قنوت بخونیم. بعد از قنوت پنجم، یه تکبیر دیگه می گیم و می ریم رکوع. بعد از رکوع هم دو تا سجده انجام می دیم و بلند می شیم. تو رکعت دوم، بعد از حمد و سوره، چهار تا تکبیر می گیم و بعد از هر تکبیر قنوت می خونیم. بعد از تکبیر پنجم می ریم رکوع و بعد از دو تا سجده، تشهد و سلام رو می خونیم. خلاصه که یه نماز پر از تکبیر و قنوته که خیلی هم قشنگه.

زمان و مکان برگزاری

همون طور که گفتم، نماز عید رو باید بعد از طلوع آفتاب تا قبل از ظهر بخونیم. معمولاً هم تو مساجد بزرگ، مصلی ها یا جاهای باز دیگه به جماعت برگزار می شه. این اجتماع برای نماز خودش یه حال و هوای خاصی داره و حس یکی بودن رو تو آدم زنده می کنه.

اهمیت حضور در نماز جماعت

شرکت تو نماز جماعت عید فطر خیلی مهمه و کلی ثواب داره. وقتی هزاران نفر کنار هم می ایستن و خدا رو شکر می کنن، یه انرژی مثبت فوق العاده ای تو فضا پخش می شه که آدم رو واقعاً تحت تأثیر قرار می ده. این نماز یه جورایی نماد وحدت و عظمت امت اسلامیه.

زکات فطره

یکی دیگه از واجبات عید فطر، پرداخت زکات فطره ست. این زکات برای اونایی واجبه که خودشون فقیر نیستن و سرپرست خانواده هستن. یعنی باید زکات خودشون و هر کسی که نون خورشونه رو بدن.

تعریف و فلسفه پرداخت

زکات فطره یه مبلغیه که در روز عید فطر به نیازمندان پرداخت می شه. فلسفه پرداختش هم اینه که روزه های ما کامل و پاک بشن و از طرفی، به نیازمندا کمک کنیم تا اونا هم تو شادی عید شریک باشن و محتاج کسی نشن. این کار یه جورایی پاک کننده گناهان و جبران کننده نقص های روزه داریه.

میزان و انواع آن

معمولاً میزان زکات فطره، معادل سه کیلو از غذای رایج شهر، مثل گندم، برنج یا معادل نقدی اون هاست. هر سال هم مراجع اعلام می کنن که میزان دقیقش چقدره. می تونیم به فقرا، ایتام یا هر کسی که واقعاً نیازمنده، پرداختش کنیم.

شرایط وجوب و پرداخت کنندگان

زکات فطره بر کسی واجبه که شب عید فطر (غروب آخرین روز ماه رمضان) مکلف باشه و فقیر نباشه. سرپرست خانواده باید زکات همه اعضای خانواده اش، از بزرگ و کوچک، رو پرداخت کنه. حتی اگه مهمونی هم اون شب تو خونه تون باشه و نون خور شما محسوب بشه، باید زکات اون رو هم بدید.

آداب و رسوم جشن عید فطر در ایران: رنگین کمانی از سنت ها

خب، می رسیم به قسمت شیرین و دیدنی عید فطر تو ایران خودمون! مردم ما تو هر گوشه ای از این سرزمین، آداب و رسوم خاص و قشنگی برای این روز دارن که هر کدومش حکایت از یه فرهنگ غنی می ده.

رسوم مشترک و عمومی در سراسر ایران

یه سری کارها هست که تقریباً تو همه جای ایران، تو عید فطر انجام می شه و می شه گفت مشترکه:

• دید و بازدید: اولین و مهم ترین رسم، دید و بازدیده. مردم به خونه بزرگترهای فامیل، پدر و مادر، پدربزرگ و مادربزرگ می رن و عید رو بهشون تبریک می گن.
• لباس نو پوشیدن: همه سعی می کنن لباس نو بپوشن و حسابی آراسته باشن. این خودش یه نشونه از نو شدن و شادیه.
• عیدی دادن: بزرگترها به بچه ها و کوچکترها عیدی می دن. معمولاً هم پول نقد یا شیرینی و اسباب بازی. این سنت برای بچه ها که دیگه نگم چقدر جذابه!
• عید مبارک گفتن: هر کی رو می بینیم، بهش عید مبارک می گیم و براش آرزوی خوبی می کنیم.
• زیارت اهل قبور: خیلی ها تو این روز می رن سر خاک عزیزانشون و براشون فاتحه می خونن. یه جورایی اونا رو هم تو شادی عیدشون شریک می کنن.
• دادن نذری و اطعام نیازمندان: بعد از یک ماه که طعم گرسنگی رو چشیدیم، سعی می کنیم تو این روز به یاد فقرا باشیم و بهشون کمک کنیم. دادن نذری و اطعام نیازمندان از کارهای خیلی خوب تو این روزه.

رسوم منطقه ای و شهری (با جزئیات بیشتر)

حالا بیاین بریم سراغ جزئیات و ببینیم هر گوشه از ایران چه آداب و رسوم خاصی داره:

یزد: آش ابوالفضل عباس و شیرینی نذری

مردم باصفای یزد، تو عید فطر یه آش خوشمزه به اسم آش ابوالفضل عباس می پزن و تو مساجد بین نمازگزارها پخش می کنن. اگه صبح عید فطر تو یزد باشی، حتماً طعم این آش رو باید بچشی. یه رسم قشنگ دیگه هم دارن: اونایی که حاجت روا شدن یا حاجتی دارن، شیرینی نذری بین مردم پخش می کنن.

اصفهان: گز و شیرینی داغ نذری

اصفهانی ها هم حال و هوای خاص خودشون رو تو عید فطر دارن. تو این روز، گز و شیرینی نذری بین مردم پخش می شه. فکر کن صبح عید، یه گز داغ و تازه بهت تعارف کنن! واقعاً شیرینه این رسوم.

شمال ایران (مازندران و گیلان): نمایش های محلی و آش و شیرینی

شمالی های عزیز هم رسم های خیلی جالبی دارن. مردم با لباس های رنگارنگ محلی، نمایش های جذاب برگزار می کنن و بین تماشاچی ها شیرینی و آش نذری پخش می کنن. بعضی ها هم برمی گردن به روستای زادگاهشون و لباس محلی اونجا رو می پوشن. شب عید فطر هم همه دور هم جمع می شن و غذا می خورن. تازه، زیارت اهل قبور و کمک به یتیمان هم جزو کارهای قشنگشون تو این روزه.

شیراز: صبحانه نان و پنیر و سبزی و خنچه عیدی

شیرازی های مهربون، صبح عید فطر خیلی سخاوتمندانه از همسایه ها و رهگذران با صبحانه نان و پنیر و سبزی پذیرایی می کنن. دید و بازدید هم که جای خودش رو داره. یه رسم قشنگ دیگه هم دارن: برای نامزدهای تازه، خنچه عیدی یا همون عیدانه می برن. این یعنی شادی شون رو با هم تقسیم می کنن.

تهران: آذین بندی و پخت کاچی

تو تهران، از مدت ها قبل از عید فطر، شهر آذین بندی می شه و کلی برنامه شاد و جنگ شادی تو پارک ها و جاهای عمومی برگزار می کنن. یه رسم قدیمی تو تهران این بود که حلوای خوشمزه ای به اسم کاچی می پختن و بچه ها اون رو بین همسایه ها و اقوام پخش می کردن و عیدی می گرفتن. کاش هنوز هم این رسم زنده باشه!

کاشان: غبارروبی با گلاب و مراسم روزه واکنی

مساجد کاشان تو روز عید فطر پر از عطر گلاب می شه، چون غبارروبیشون می کنن. حلالیت طلبیدن، آشتی کنان و عیدی دادن بزرگترها به کوچکترها هم از رسم های دیگه کاشانه. اما یکی از جالب ترین مراسمشون روزه واکنی برای تازه عروس و داماده. خانواده عروس، خانواده داماد رو دعوت می کنن و به عروس و داماد هدیه می دن و بعد همه با هم روزه شون رو باز می کنن.

مشهد: زیارت حرم امام رضا (ع) و آش قل هو الله

تو مشهد با وجود حرم مطهر امام رضا (ع)، عید فطر یه حال و هوای معنوی خاصی داره. مردم معمولاً تو این روز می رن حرم زیارت و عبادت می کنن. حرم هم با نورپردازی های زیبا، از همیشه نورانی تر می شه. قدیمی های مشهد هم بعد از نماز عید، رسم دارن آش قل هو الله بپزن و بین همسایه ها پخش کنن.

کرمان: دیدار با خانواده های عزادار

کرمانی ها یه سنت خیلی پسندیده دارن: تو روز عید فطر، علاوه بر پخش شیرینی و زیارت اهل قبور، به دیدار خانواده هایی می رن که تو یک سال گذشته عزیزی رو از دست دادن. این کار نشون دهنده همدردی و انسانه.

کیش: خواستگاری و بله برون و موسیقی شاد

ساکنین جزیره زیبای کیش، یه رسم خیلی جالب دارن: تو روز عید فطر مراسم خواستگاری و بله برون برگزار می کنن! انگار که این روز برای شروع یه زندگی مشترک خیلی مبارکه. غروب عید فطر هم می تونی بری سواحل کیش و از موسیقی های شاد و سنتی لذت ببری.

کهگیلویه و بویراحمد: روز آشتی

مردم کهگیلویه و بویراحمد، روز عید فطر رو روز آشتی می دونن. ریش سفیدان فامیل پا پیش می ذارن و کمک می کنن تا کدورت ها بین افراد از بین بره و همه با هم آشتی کنن. این سنت واقعاً حلاوت و شیرینی عید رو دو چندان می کنه.

ساوه و اردبیل: هدیه تازه نامزدها و فطیر بایراملیقی

تو ساوه، رسمه که برای تازه عروس و دامادها هدیه هایی مثل لباس، شیرینی یا میوه ببرن تا اولین عید فطرشون رو شادتر جشن بگیرن. تو اردبیل هم مراسم فطیر بایراملیقی برای تازه عروس و داماد برگزار می شه که خانواده داماد به عروس هدیه می ده (شیرینی، طلا یا لباس). یه رسم دیگه تو اردبیل قره بایرام هست که می رن به دیدن خانواده هایی که تو سال گذشته عزیزی رو از دست دادن.

آذربایجان شرقی و تبریز: نگاه در آینه و دیزی عشایر

آذربایجانی ها بعد از اعلام عید، تو آینه نگاه می کنن و صلوات می فرستن، لباس نو می پوشن. تو بخش های عشایرنشین، همه تو یه چادر بزرگ جمع می شن، گوسفند قربونی می کنن و دیزی محلی خوشمزه می خورن. شیرینی و آجیل نذری هم پخش می کنن. تو بعضی روستاها هم جوون ها خونه به خونه می رن و خبر عید رو می دن و از صاحب خونه عیدی می گیرن. تو تبریز هم مردم می رن دیدن بزرگان فامیل و اولین وعده غذایی بعد از یک ماه روزه داری رو دور هم می خورن.

سیستان و بلوچستان (اهل سنت): خانه تکانی و لباس های زی آستون

عید فطر برای اهل سنت سیستان و بلوچستان یه عید بزرگه. مثل عید نوروز، خانه تکانی می کنن و لباس و شیرینی می خرن. جوون ها با لباس سفید می رن برای رویت هلال ماه و خبرش رو به مردم می رسونن. تو روز عید هم تو عیدگاه نماز می خونن و آقایون همدیگه رو بغل می کنن. بعدش حموم می رن و لباس های روشن می پوشن. زن ها هم لباس های زیبای محلی زی آستون که با سوزن دوزی و آینه کار شده، می پوشن و حنا می بندن. قربونی کردن گوسفند و دید و بازدید فامیل هم از رسم هاشونه.

سمنان: دوغاب قرمز و فطریه بر اساس وزن کفش فرزند!

تو روستای مجن شاهرود، وسایل خونه رو تمیز می کنن و دوغاب گل قرمز به دیوارهای کاه گلی می مالن. تو جاهای دیگه سمنان، زن ها حلوا می پزن. تو شاهرود، بعضی ها تو ماه رمضون خودجوش اذان می گن و روز عید همون فرد مردم رو به شادی دعوت می کنه. تو روستاهای کویری، زکات فطریه رو تو یه ظرف می ریزن و دست به دست می کنن. اما جالب ترین رسم تو روستای نام نیک اینه که پدرهای تازه، به اندازه وزن کفش فرزندشون گندم یا برنج به فقرا می دن!

کردستان: اطعام فقرا و مراسم هزار دف

کردهای عزیز تو عید فطر به فقرا و نیازمندان نذری می دن و این کار رو نذری عید فطر یا زکات عید می دونن. انواع شیرینی، کیک و کلوچه و غذاهای سنتی می پزن و برای خانواده های عزادار می فرستن. یکی از مراسم های خیلی دیدنی شون تو روستای پالنگان، مراسم هزار دف هست که توش ساز عرفانی دف رو با تنبورنوازان می نوازن و صدای باشکوهی درست می شه.

ترکمن ها: قوقون و ذبح گوسفند

ترکمن ها تو برگزاری مراسم عید فطر واقعاً بی نظیرن. خانه تکانی، دید و بازدید، خرید شیرینی و لباس، همه اینا جزو کارهاشونه. نون محلی به اسم قوقون می پزن و بین همسایه ها پخش می کنن. گوسفند هم ذبح می کنن و کباب می خورن. حسابی باشکوهه!

خوزستان: یزله خوانی و زیارت امام رضا (ع)

خوزستانی ها و اهوازی های خونگرم تو عید فطر به دیدن هم می رن، همدیگه رو بغل می کنن و با یزله خوانی (شعرخوانی همراه با پای کوبی) شادی خودشون رو نشون می دن. بعضی ها هم تو تعطیلات عید فطر، راهی مشهد می شن تا تو صحن امام رضا (ع) عید رو جشن بگیرن. لباس نو و شیرینی خریدن هم که جزو کارهاشونه.

هرمزگان: صبحانه مفصل و آشتی کنان

هرمزگانی های باصفا هم آداب و رسوم قشنگی دارن. می رن زیارت اهل قبور یا به خانواده هاشون سر می زنن. گاهی هم برای صبحانه، مهمون یکی از اقوام می شن و یه صبحونه حسابی می خورن. لباس های نو و روشن می پوشن و کلوچه و شیرینی محلی می پزن. اونا اعتقاد دارن که تو عید فطر باید کدورت ها رو کنار گذاشت و با محبت همدیگه رو بغل کرد.

شهرهای بندری (بوشهر، گناوه): سر روزه و عید تلخ

تو شهرهای بندری مثل بوشهر، به فطریه سر روزه می گن. این شامل جو، گندم، آرد، پول یا خرماست که صبح عید به نیازمندا می دن. اگه کسی فقیر باشه، یه ظرف مسی رو می بره پیش آخوند ده تا دعا بخونه و نیت کنه، بعدش اون ظرف رو تا وقتی که سر روزه واقعی رو بده، استفاده نمی کنه. تو بردخون بعد از نماز عید فطر، با چای و شیرینی و قلیون از مهمونا پذیرایی می کنن. یه رسم دیگه هم دارن به اسم عید تلخ یا تهلو که می رن دیدن خانواده هایی که تو سال گذشته عزادار شدن. این دید و بازدید باید قبل از ظهر تموم بشه. تو بندر گناوه هم مردم می رن مساجد و تکایا برای فاتحه خوانی و کسایی که دم دم سحری می خوندن، بعد از نماز عید می رن خونه ها برای گرفتن اجرت.

جشن عید فطر در سایر کشورهای جهان (برخی نمونه های برجسته)

عید فطر فقط تو ایران نیست که با شور و حال خاصی برگزار می شه. تو خیلی از کشورهای اسلامی هم این روز جشن گرفته می شه و هر کدوم آداب و رسوم خودشون رو دارن که واقعاً دیدنیه.

مالزی: هری رایا و توجوه لیکور

تو مالزی به عید فطر می گن هری رایا یا عیدالفطری که یعنی روز جشن. شب قبل از عید، خانواده ها کلی غذا و شیرینی سنتی مثل رندانگ (گوشت پخته شده تو شیر نارگیل) و کتوفات (برنج پیچیده شده تو برگ خرما) درست می کنن. شب بیست و هفتم رمضان رو توجوه لیکور می گن که مردم با روشن کردن شمع و چراغ های نفتی خیابون ها رو چراغونی می کنن. لباس های سنتی مثل باجوملایو برای مردها و باجوکورونگ برای زن ها می پوشن و به بچه ها پول می دن که بهش دویترایا می گن. نخست وزیر مالزی هم بارعام می ده و همه می تونن برن بهش تبریک بگن. آتش بازی هم که پای ثابت این جشن هاست.

مصر: تعطیلات طولانی و تفریح در اماکن عمومی

مصر تو عید فطر تعطیل رسمی داره، گاهی حتی تا ۹ روز! مردم روزشون رو با نماز عید شروع می کنن، بعد یه صبحانه سبک می خورن و می رن دیدن دوستان و فامیل. دو روز باقیمونده رو هم فقط به تفریح و گردش تو پارک ها، سینماها یا قایق سواری تو رود نیل می گذرونن. به بچه ها عیدی نقدی می دن و غذاهای سنتی مثل فتا و کاهک (یه شیرینی خوشمزه) می پزن. کلاً مردم مصر خیلی اهل اجتماعات و جشن های گروهی هستن.

ترکیه: شکر بایرامی و زیارت اهل قبور

ترکیه سه روز تعطیلی برای عید فطر داره که بهش شکر بایرامی یا عید شیرینی می گن. صبح زود مردها برای نماز عید به مساجد می رن، بعدش دید و بازدید شروع می شه. لباس نو می پوشن و می رن سر خاک عزیزانشون. بچه ها هم می رن در خونه همسایه ها و فامیل ها و شکلات و شیرینی عیدی می گیرن. شهرداری ها هم جاهایی برای جمع آوری کمک های مردمی آماده می کنن و کنسرت و نمایش برگزار می کنن تا پولش رو به نیازمندان بدن.

پاکستان: شیر کرما و ارسال کارت پستال

تو پاکستان عید فطر سه روز تعطیلی داره، اما جشن و تبریکاتشون تا یک ماه هم ادامه پیدا می کنه! تو این مدت برای هم کارت پستال می فرستن. مردم لباس های نو می پوشن، نماز عید می خونن و برای سلامتی خودشون و خانواده شون صدقه و زکات می دن. بعد از نماز هم حسابی شادی و تفریح می کنن، برای بچه ها شیرینی و اسباب بازی می خرن. صبحانه مفصل شیر کرما و ورمیشل می خورن. تلویزیون هم برنامه های شاد و ویژه پخش می کنه.

اندونزی: مهاجرت به روستا و گروه های موسیقی

تو اندونزی، عید فطر جایگاه خیلی بالایی داره. روزهای آخر رمضان، خیابون ها و بازارها شلوغ می شن و مردم برای خرید عید می آن. خیلی ها که تو شهرهای بزرگ مثل جاکارتا کار می کنن، برای دیدن خانواده هاشون راهی روستاها می شن و ترافیک خیلی سنگین می شه. شب قبل از عید، گروه های موسیقی تو خیابون ها آوازهای مذهبی می خونن. روز عید نماز جماعت می خونن، به دید و بازدید می رن و صندوق هایی برای جمع آوری زکات فطره تو مساجد می ذارن. غذاهای سنتی تو خونه بزرگترها سرو می شه و بزرگترها به بچه ها عیدی می دن. زیارت اهل قبور و تلاوت سوره یاسین هم از رسم هاشونه.

افغانستان: کوچنای اختر و خوراکی های مخصوص

تو افغانستان عید فطر سه روز جشن گرفته می شه. رایج ترین تبریکشون عید مبارک هست که پشتو زبان ها بهش کوچنای اختر می گن. ده روز قبل از عید، خانه تکانی می کنن و برای پذیرایی از مهمونا، کیک، کلوچه و نخود شور مخصوص می پزن. بعد از نماز عید به خونه همدیگه می رن و آرزوی قبولی طاعات می کنن. بزرگترها به بچه ها عیدی و کادو می دن و بچه ها هم تو کوچه و خیابون به رهگذران عید رو تبریک می گن و شیرینی می گیرن.

سایر کشورهای جهان

تونس: سه چهار روز تعطیلی دارن و باقلوا، کاک و بیسکوئیت برای پذیرایی آماده می کنن. صبح عید مردها می رن مسجد و زن ها تو خونه از مهمون ها پذیرایی می کنن. بچه ها هم لباس و اسباب بازی عیدی می گیرن.
سومالی: با پختن انواع غذاها، شیرینی و حلوا به استقبال عید می رن و جشن های زیبا برگزار می کنن.
آفریقای جنوبی: غروب آخرین روز رمضان صدها مسلمان تو گرین پوینت جمع می شن تا هلال ماه رو ببینن. صبح عید نماز جماعت می خونن، دید و بازدید می کنن و بچه ها هدیه می گیرن. با لباس های رنگی و کیک، شیرینی و تارت سوماسوس جشن می گیرن.
کانادا: مسلمانان ملیت های مختلف مرخصی می گیرن تا نماز عید رو به جماعت بخونن. جشن های باشکوهی تو مساجد و مراکز اسلامی برگزار می شه و با انواع غذا و شیرینی از همه پذیرایی می کنن. به خاطر جمعیت زیاد مسلمون ها، نماز عید تو چند مرحله برگزار می شه.
چین: تو بعضی استان ها مثل شینگ ژیان و نینگ ژیا، یک تا سه روز تعطیلی برای مسلمانان (و حتی غیرمسلمانان) اعلام می شه. گوشت و بره بین مردم پخش می کنن. می رن آرامگاه سید اجل عمر شمس الدین، سیاستمدار فارسی، و مزارش رو با قرآن خوانی شستشو می دن.
میانمار: تعطیلی رسمی ندارن، اما کارکنان دولت مرخصی ساعتی می گیرن. گروه های آوازخوانی جاگو (به معنی بیدارباش) صبح سحر شعر می خونن تا مردم رو برای سحری بیدار کنن. دست دادن و بغل کردن مرسوم نیست و برای تبریک، دست راست رو روی پیشونی می ذارن. هدیه و غذا بین کارکنان غیرمسلمان و خانواده ها هم پخش می شه.
انگلستان: تعطیل عمومی نیست، اما مسلمانان مرخصی می گیرن. هدیه دادن، لباس نو پوشیدن، دید و بازدید و پخت غذاهای محلی تو این روز مرسومه.
نیجریه: عید فطر رسمیه و دو روز تعطیلی دارن. نماز عید می خونن و دید و بازدید می کنن. زن ها غذاهای ویژه برای این روز می پزن.
آمریکا: نماز عید فطر تو مراکز اسلامی، پارک ها و مساجد به جماعت برگزار می شه. مردم سه روز به دید و بازدید می رن و غذاهای تند یا شیرینی تر سرو می کنن. جشن های باشکوهی هم برگزار می شه. اداره پست آمریکا از سال ۲۰۰۱ تمبرهای عید فطر منتشر می کنه.

نکات مهم برای تجربه بهتر عید فطر

حالا که با این همه آداب و رسوم آشنا شدیم، بذارید چند تا نکته مهم رو هم بهتون بگم که می تونه تجربه عید فطر رو براتون بهتر و قشنگ تر کنه:

• تبریکات رایج: حتماً از تبریکات رایج مثل عید شما مبارک یا عیدتان مبارک استفاده کنید. این جمله ساده، حس خوبی به طرف مقابل می ده.
• اهمیت همدلی و بخشش: یادمون باشه که این روز، روز همدلی و بخششه. سعی کنیم کدورت ها رو کنار بذاریم و با هم مهربون تر باشیم. اگه با کسی قهری، این بهترین فرصته برای آشتی.
• چشیدن طعم غذاها و شیرینی های محلی: اگه تو سفر هستید یا دوست و آشنایی از یه شهر دیگه دارید، حتماً ازش بخواید که شیرینی ها و غذاهای محلی مخصوص عید فطرشون رو براتون بیاره یا امتحانشون کنید. هر کدوم یه طعم و داستان خاص خودشون رو دارن.

نتیجه گیری: اوج معنویت و همبستگی در جشن عید فطر

خلاصه بگم، جشن عید فطر فقط یه روز تعطیلی برای ما مسلمان ها نیست. این عید، نمادی از وحدت و شادمانی بعد از یک ماه عبادت خالصانه و بندگیه. بعد از اینکه سی روز سختی روزه رو به جون خریدیم، حالا نوبت شکرگزاریه. تو این روز، همه با هم نماز می خونیم، زکات فطره می دیم تا هم روزه هامون کامل بشه و هم نیازمندها رو فراموش نکنیم.

آداب و رسوم مختلفی که تو ایران و کشورهای دیگه برای این عید برگزار می شه، هر کدومش یه بخش قشنگ از فرهنگ و اعتقاد ماست. از خانه تکانی و خرید لباس نو گرفته تا دید و بازدید و عیدی دادن، همه اینا کمک می کنه که این حس همدلی و محبت بیشتر تو جامعه مون پخش بشه. بیاید این سنت های ارزشمند رو همیشه حفظ کنیم و از هر لحظه این جشن بزرگ، لذت ببریم و اون رو با بقیه به اشتراک بذاریم. عیدتون مبارک!