حتی بازدیدکنندگان حتی اگر زبان فارسی نفهمند نیز تحت تأثیر ابیات شاهنامه و ضرب آهنگ حماسی آن در موزه ملی هنرهای آسیایی قرار می گیرند. شاهنامه در سال ۳۶۷ هجری قمری توسط فردوسی تکمیل شد و تاریخ ایرانیان پیش از اسلام اعم از تاریخ اساطیری و واقعی از زمان پیدایش جهان تا آستانه حمله اعراب را بازگو می کند.
این متن برای ایرانیان امروز بسیار مهم است. شاهنامه موجود در موزه ملی هنر های آسیا به شاهنامه مغول مشهور است و یک نسخه مصور از شاهنامه است که در شهر تبریز در دوران حکومت تقریباً یک قرنی ایلخانیان تألیف شد. این نسخه دست نویس به دلیل اندازه بزرگ و نقاشی های پیچیده اش که دارای مواد گران قیمتی مانند طلا نقره و لاجورد است قابل توجه است.
سایمون رتیگ متصدی این نمایشگاه درباره این نسخه از شاهنامه گفت: «این اثر خارق العاده نماینده نقطه مهمی از تاریخ نقاشی ایرانی است و هیچ کتاب دیگری مانند آن در تاریخ ایران وجود ندارد.»
این نسخه خطی تا اواخر قرن سیزده شمسی در ایران و کمابیش دست نخورده باقی ماند اما در سال ۱۲۸۹ توسط یک دلال هنری بلژیکی خریداری شد. او جلد این کتاب نفیس را جدا کرد و صفحات را به صورت جداگانه فروخت تا سود بیشتری به دست آورد. امروزه تنها ۵۷ برگه مصور از این کتاب به صورت یکجا موجود است و بقیه صفحات آن در سراسر دنیا پراکنده هست.
موزه ملی هنر برای اولین بار این ۵۷ صفحه را به همراه برگه های امانت گرفته شده از برخی از مؤسسات دیگر و همچنین دست نوشته ها و اشیاء قیمتی دیگر از جمله سرامیک فلزکاری و منسوجات به نمایش گذاشته است.
شاهنامه مغول صحنه های قهرمانانه نبرد و کشتار جانوران وحشی توسط شاهان را به تصویر کشده است. این نسخه از شاهنامه به منظور یادآوری افسانه های ایرانی و همچنین تقویت مشروعیت ایلخانیان در آن زمان تألیف شد.
بخشی از نقاشی های این کتاب به نبرد بهرام گور پادشاه ساسانی با موجودی افسانه ای به نام کرگ اختصاص داده شده است. در این نقاشی ها بهرام گور سوار بر اسب به تصویر کشیده شده است در حالیکه لباسی زرشکی با نقش و نگار های طلایی و تاج طلایی یاقوت کاری شده بر تن دارد و سلاح هایی آغشه به خون از جمله گرز شمشیر و تیر و کمان در دست دارد. سر بریده شده کرگ عظیم الجثه نیز بر روی زمین رها شده است.
نقاشی های این شاهنامه مغول تأکید ویژه ای بر صحنه هایی دارد که اسکندر مقدونی را به تصویر می کشد. نقاشی های شگفت انگیز مربوط به «اسکندر و درخت سخنگو» در میان این صفحات برجسته هستند و شامل عناصر خارق العاده از جمله منظره ای از قارچ ها و صخره های سورئال و «درخت سخنگو» با دو تنه در هم تنیده می شود: یک تنه نر که در طول روز صحبت می کند و یک تنه ماده که در تنها شب ها سخن می گوید و اسکندر و همراهانش را از مرگ قریب الوقوعشان آگاه می کند. مهارت هنرمند یا هنرمندان ناشناخته این اثر در به تصویر کشیدن جزئیات چهره ها به خوبی نمایان است.
اگرچه مغول ها در دنیای غرب چهره ای منفی دارند و به عنوان آفت تمدن اروپایی تلقی می شوند اما این شاهنامه فرهنگ ایلخانیان را نشان می دهد. ایلخیانیان با تضمین ثبات کشور و رواج تجارت بازرگانان دیپلمات ها و روحانیون را به کشور جذب کردند؛ مارکوپولو تاجر و مسافر ونیزی نیز در این دوره از تبریز دیدن کرد.
این نمایشگاه با در کنار هم آوردن آثار هنری مختلف قابل حمل توسط مسافران صنعتگران نشان داده است که چگونه شاهنامه مغول تحت تأثیر طیف گسترده ای از سنت های فرهنگی و مذهبی از سرزمین های شرق و غرب از جمله اروپای مسیحی امپراتوری بیزانس ارمنستان و چین قرار گرفته بود.
برای مثال صحنه ای پر جنب و جوش از نبرد اسکندر با یک پادشاه هندی شباهت قابل توجهی به تصویری از کتاب مقدس مورگان مربوط به اواسط قرن سیزدهم میلادی دارد.
نقاشی غم انگیر فریدون پادشاه ایرانی که سر پسر کشته شده خود ایرج را در دامان گرفته است در سبک ترکیب پالت رنگی و حتی حاشیه های هندسی مشابه با تصویری از مریم مقدس است که جسد عیسی را در آغوش گرفته است. برخی دیگر از نقاشی های این شاهنامه نیز صحنه هایی از درختان و کوه هایی به تصویر کشیده اند که از سبک نقاشی های چینی الهام گرفته شده اند.
اگرچه آثاری که ممکن است شاهنامه مغول را تحت تأثیر قرار داده باشند در زمان گم شده اند اما این نمایشگاه موفق شده است با به نمایش گذاشتن همگرایی های ظاهری تأیید کند این نقاشی ها با الهام از آثار هنری هدیه داده شده به پادشاهان ایلخانی از کشور های سراسر دنیا کشیده شده اند. حتی اگر نقاشان آن زمان در ایران معانی اصلی این آثار هنری بیگانه را درک نمی کردند.
بنابراین هنر پر زرق و برق شاهنامه مغول تا حد زیادی مدیون به هم پیوستگی جهان قرون وسطی است. رتیگ در مصاحبه ای گفت: «دنیای آن زمان بینا جهانی بود. هنرمندان به تنهایی شاهکار های خود را تولید نمی کردند بلکه از مردم ایده ها کالا هایی که در سفر به کشورشان می رسیدند الهام می گرفتندن و اینگونه بهترین نوع هنر در تاریخ بشر را تولید می کردند.»
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "عکس/ شگفتی های نسخه دست نویس شاهنامه در موزه ملی آمریکا!" هستید؟ با کلیک بر روی فرهنگ و هنر، ممکن است در این موضوع، مطالب مرتبط دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "عکس/ شگفتی های نسخه دست نویس شاهنامه در موزه ملی آمریکا!"، کلیک کنید.
