نه سلطه‌جو و نه سلطه‌پذیر؛ انسان از دیدگاه امام حسین (ع)

به گزارش نوتیفیکیت، در این برنامه که با مشارکت موسسه جمعیت بین‌المللی حیات طیبه و گروه بانوان ستاد فرهنگی اربعین برگزار شد، ده‌ها نفر از چهره‌های حوزه بانوان، فعالان و پژوهشگران دینی حضور داشتند.  

در ابتدای این نشست فاطمه عرب شیبانی، پژوهشگر علوم دینی درباره سبک زندگی اربعین و تفاوت آن با سبک زندگی مدرن سخن گفت و اظهار کرد: چرا انسان‌ها به دنبال دشواری‌ها و سختی می‌روند؟ چون خداوند انسان را در دشواری آفریده است. برخی که این دشواری را در زندگی مدرن انتخاب می‌کنند در رنج و زجر هستند، اما سبک زندگی اربعینی بر اساس رنج مقدس است. در زندگی مدرن چون اساس آن لذت است و نهایتا هم محقق نمی‌شود، زجر بیشتر رخ می‌دهد که اهالی قدرت و ثروت از آن بهره‌مند می‌شوند. برخی اوقات هم انسان زجر می‌کشد اما خودش متوجه نمی‌شود. 

وی ادامه داد: در زندگی اربعینی یک انتخاب آگاهانه رنج را شاهدیم و کسی که در این مسیر می‌آید می‌داند رنج می‌کشد و همراهی هم رنج بودن با امام باعث می‌شود، لذت ببریم. این رنج، هرگز آزاردهنده و فرسوده کننده انسان نیست. 

عرب شیبانی با اشاره به اهمیت ترویج این آگاهی یادآور شد: اگر فکر کنیم با این رنج آگاهی را برای مردم ایجاد کنیم نه فقط این ۱۰ روز بلکه در کل سال سبک زندگی اربعینی را انتخاب و از آن لذت خواهد برند. 

اربعین فضای تربیت انسان است 

حجت الاسلام نظافت، استاد حوزه علمیه قم نیز به عنوان یکی از سخنرانان در نشست سبک زندگی اربعینی به مساله تربیت در فرهنگ اسلام اشاره کرد و گفت: ما باید به تربیت انسان مقاوم فکر کنیم چون به شدت بخش زیادی از جوانان ما در حال تاثیرپذیری از فرهنگ غرب هستند و ما باید یک راهکار عملی داشته باشیم.

وی در ادامه سخنان خود به طرف مقابل و یارگیری دشمنان غربی اشاره کرد و اظهار کرد: ما باید به دنبال تربیت انسان مقاوم باشیم که بگوییم جانش را کف دستش گرفته و ترسی ندارد بلکه در عرصه نبرد فرهنگی و رسانه‌ای هم مقاوم باشد.

نظافت تاکید کرد: تا انسان مقاوم نباشد حضور در چنین اجتماعاتی فایده نخواهد داشت چرا که تا شرایط خوب است، افراد خوب هستند اما به محض خروج از جو و محیط مذهبی تحت تاثیر قرار می‌گیرند.  

او افزود: ما باید از این مدل حرکت دسته جمعی الهام بگیریم که یک تربیت در میدان رقم بزنیم. تربیت فردی و اجتماعی با هم گره خورده است. ما در سبک زندگی اربعینی تربیت انسان مقاوم را رقم می‌زنیم. در یک زندگی دسته جمعی ما تربیت را داریم رقم می‌زنیم. تربیت آن نیست که یک معلمی سر کلاس حرفی بگوید بلکه اسلام یک تربیت مشاهده‌گر است.

استاد حوزه علمیه قم با اشاره به فقدان امور تربیتی در راهپیمایی اربعین تاکید کرد: ما دچار فقدان تربیت در میدان هستیم. در راهپیمایی اربعین که جوان‌ها را با خود می‌آوریم اگر همراهشان مربی خوبی باشد، کم‌کم تاثیر خواهد گذاشت.

وی ادامه داد: اگر این زندگی ۱۰ روزه اربعین را در خارج از ایام مناسبتی استمرار دهیم هنر کردیم در غیر اینصورت یک انسان جلسه‌ای تربیت کرده‌ایم. در این زندگی باید مربی کار بلد باشد و عمل صالح را به صورت نرم در نهاد جوان نهادینه کند. اربعین فضای مناسبی برای تربیت انسان است. 

امام صادق الوعد 

فایزه عظیم زاده، استاد دانشگاه امام صادق (ع) از دیگر سخنرانان این نشست بود که در سخنان خود به گفتمان‌های موجود در زمینه سبک زندگی پرداخت.

او در این‌باره اظهار کرد: دانشمندان متعدد در گفتمان غربی مباحث خاصی در سبک زندگی دارند. بخشی سبک زندگی را روش می‌دانند برخی آن را از جنس رفتار گروهی و اجتماعی می‌دانند اما در تفکر اندیشمندان ما مجموعه‌ای از نگرش و ارزش‌هاست که بخشی از آن تمدن اسلامی است.

عظیم‌زاده ادامه داد: در سبک زندگی فرعونی تفردگرایی، چپاول و حرص و طمع را مشاهده می‌کنیم و نمی‌توان تشخیص داد که این سبک زندگی درست یا غلط است، چون برای هر بخش آن توجیهات زیادی دارند.

او با اشاره به زندگی حضرت امام حسین(ع) یادآور شد: بنیاد تفکر اسلامی به‌گونه‌ای است که با چارچوب تفکر غربی متفاوت است. زندگی امام حسین(ع) منشوری است که از هر طرف بنگرید، جذابیت دارد. عطوفت، عقلانیت و اطاعت از امر خدا اضلاع این منشور است. 

استاد دانشگاه امام صادق(ع) در ادامه تاکید کرد: آنچه در سبک زندگی اربعینی برای ما تببین کرده‌اند معیت و همراهی است که جزو ذات اقدس الهی است که در ائمه متبلور است. نماد این معیت و همراهی با خدا حسین بن علی (ع) است. در سبک زندگی اربعینی قرب می‌شود پایه اتصال انسان با ذات خدا. بخش دیگر تجلی این معیت صداقت است که انسان به آن وصل می‌شود. بارزترین لقب امام حسین (ع)، صادق الوعد است.

ابعاد سه گانه زندگی 

دکتر قوی، استاد دانشگاه نیز به عنوان یکی از مهمانان نشست سبک زندگی درباره شیوه زندگی مومنانه سخن گفت و اظهار کرد: نتیجه زندگی مومنانه انسان را به حیات طیبه می‌رساند. یکی از مصادیق این حیات طیبه زیارت مراقد مطهر معصومین (علیهم السلام) و نیکان است. از همین رو زیارت اربعین در همین راستا تعریف می‌شود و به عنوان یک اعلام جهانی و پرچمداری سبک زندگی امت اسلامی در جهان امروز است. در واقع امروز در جهان دو گفتمان مطرح داریم، یک سبک زندگی امت اسلامی که مبتنی بر توحید محوری است و در مقابل گفتمان نظام سلطه به سرکردگی آمریکاست که تاکید آن بر لذت محوری است که نقطه پایان انسان را در این دنیا می‌داند.

این استاد دانشگاه در ادامه سخنانش اظهار کرد: در هر یک از این دو گفتمان سه بُعد فردی، خانوادگی و اجتماعی مطرح است. در سبک زندگی حیات طیبه در هر بعد با آرامش و تعالی مواجهیم و همچنین در سبک زندگی ما دنیا پایان انسان نیست بلکه یک آغاز است و زیارت اربعین در همین راستا تعریف می‌شود. از آن سو سبک زندگی غربی به ظاهر برای آسایش انسان است اما در واقعیت موجب سلب آرامش در بعد فردی، خانوادگی و اجتماعی شده است. 

قوی در ادامه با اشاره به تهدید بنیان خانواده در غرب تاکید کرد: از بین رفتن بنیان خانواده و افزایش جنایت در جامعه غربی بزرگ‌ترین مصادیق شکست حکمرانی تمدن سلطه‌گرانه غرب و آمریکاست، از آن سو در بحث حکمرانی تمدن اسلامی ما گفتمان انقلاب اسلامی و اقبال عمومی به این گفتمان را داریم که بزرگ‌ترین مصداق آن پرشورتر شدن هر ساله راهپیمایی اربعین و ارسال پیام آن برای جهان است.

وی همچنین به اندیشه امام خمینی (ره) و اهمیت کرامت انسانی اشاره کرد و گفت: در اندیشه امام خمینی (ع)، کرامت انسان مهم است و اینکه هر فرد مسلمان و توحیدی از هر کشور و هر زبانی که باشد، سبک زندگی امت اسلامی را در دستور کار قرار دهد.

او در ادامه تاکید کرد: فرهنگ مقاومت که ماحصل اندیشه امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی است می‌خواهد سبک زندگی اجتماعی اسلامی را به اجرا دربیاورد که امت اسلامی به سمت حکمرانی تمدن اسلامی حرکت کند. از آن سو تبلور سبک زندگی شیطانی اسرائیل است که می خواهد مقاومت ما را بشکند و ما را در راه رسیدن به حکمرانی تمدن اسلامی متوقف کند. 

استاد دانشگاه با اشاره به اهمیت اندیشه انقلاب اسلامی یادآور شد: در اندیشه انقلاب اسلامی این مهم است که امت اسلام نه باید سلطه‌جو باشد، نه سلطه‌پذیر. این راهبرد ما در سبک زندگی امت اسلامی است. ماحصل این اندیشه و از ثمرات این گفتمان این است که امروز شما در عراق احساس نمی‌کنید غریب هستید. امروز شما در راهپیمایی اربعین هیچ تفاوتی بین مرزهای جغرافیایی عراق، ایران، سوریه و مسلمانان آفریقا، نیجریه، مصر، عربستان و کشورهای اسلامی نیستیم. 

قوی با اشاره به مهمان‌نوازی عراقی‌ها یادآور شد: امروز عراقی‌ها آنچه که دارند را در طبق اخلاص قرار می‌دهند و هر زائر می‌تواند احساس آرامش و امنیت کند، لذا امروز اربعین حسینی به عنوان بزرگ‌ترین تجمع بشری این پیام آرامش را به جهان مخابره می‌کند. 

قیام امام حسین (ع)، احیاگر سبک زندگی اسلامی 

موسی حقانی، پژوهشگر تاریخ اسلام به عنوان مهمان بعدی نشست با اشاره به اهمیت پیاده روی اربعین و تلاش برای به دست آوردن قرب و نزدیکی به خدا اظهار کرد: یک نام دیگر هم داریم که خادم است. کسی که در مسیر خدمت می‌کند به زائران و این هم یک تفکر در سبک زندگی است. یک فرد دیگر هم در سبک زندگی اسلامی داریم که زائر است. زائر در مسیر سعی دارد خود را به سه نقطه نزدیک کند. یک زمان مقدس، که با سختی کشیدن عزیزان امام حسین (ع) در همین زمان و مکان و یکی هم به خود امام است. ما به کربلا می‌آییم برای زیارت سیدالشهدا (ع) و در واقع کسی که برای نجات انسان، خون خودش را هدیه کرد.

این پژوهشگر تاریخ اسلام در ادامه یادآور شد: در واقع این در مقابل سبک زندگی غربی است. البته غرب نیز قبل از اینکه وارد دوره تمدنی جدید شود، دارای مکان و زمان مقدس بوده است ولی در این رویکرد جدید شیطانی که غرب بعد از رنسانس اخذ کرد اساسا همه این موارد را نفی و بلکه تقبیح کرد.

حقانی با اشاره به سبک زندگی غربی اظهار کرد: در حال حاضر سبک زندگی غربی هیچ نسبتی با سه مقوله مطرح شده در سبک زندگی دینی ندارد. این در حالی است که آنها تجربه و سابقه این سبک زندگی را داشته‌اند. 

او در ادامه با اشاره به زمان رویداد ماجرای عاشورا گفت: قیام امام حسین(ع) در زمانی اتفاق افتاد که سبک زندگی امت اسلامی دچار یک انحطاطی شده بود و امام (ع) برای اینکه بشر به این پرتگاه نرسد، آن ایثار و فداکاری را در عاشورا به منصه ظهور گذاشتند.

وقتی امام حسین هدف قیام خودش را اصلاح امت جدش معرفی می‌کند در واقع برگرداندن سبک زندگی نورانی بعد از غلبه سبک زندگی غیر اسلامی که متاسفانه بعد از شهادت پیامبر (ص) حاکم شده بود، را در نظر داشته است.  

چهار ویژگی مردم آخرالزمان در کتب حدیثی و روایی 

زهرا گلزار، استاد حوزه و دانشگاه نیز در پایان این نشست که درباره سبک زندگی اربعینی برگزار می‌شد، گفت: وقتی به کتب روایی و احادیث راجع به مهدویت در توصیف وی‍ژگی‌های شیعیان زمان ظهور مراجعه می‌کنیم، می‌بینیم با مواردی که در ایام اربعین می‌بینیم مطابقت دارد.

او با بیان این مطلب اظهار کرد: در اربعین تفاوت‌ها بسیار زیاد است، ولی مردم با هم مهربان هستند و زائر و خادم به یکدیگر بسیار احترام می‌گذارند. دومین ویژگی بحث نظم است، چون پویش اربعین کاملا مردمی است و کسی در این مسیر گرسنه و آواره باقی نمی‌ماند و تمام نیازها پاسخ داده می‌شوند.

این استاد خاطرنشان کرد: ویژگی سوم سبقت خدام در امور خیر است و در نهایت بی‌تکلف و ساده بودن سفر و زیارت است. اربعین تمرین خوبی برای دائمی کردن آن در انسان است.

پایان خبر نوتیفیکیت