فقدان یک طرح عملی درباره غزه

فقدان هرگونه طرح قابل اجرا برای اداره نوار غزه پس از ویران کردن این سرزمین توسط ارتش اسرائیل بیش از پیش مورد توجه کارشناسان و تحلیلگران سیاست خارجی چه در داخل ایالات متحده و چه خارج از آن قرار گرفته است. نبود یک نقشه راه برای آینده غزه زمانی بیشتر مورد توجه قرار می گیرد که نگاهی به گستردگی حمله نظامی اسرائیل و قتل عام ناشی از آن بیندازیم. تعداد فلسطینی هایی که در غزه در حملات اسرائیل کشته شده اند اکنون از ۳۳۰۰۰ نفر گذشته است. تلفاتی با این حد و اندازه برای آخرین بار در سال ۱۹۴۸ و روزگاری که فلسطینی ها آن را نکبه می دانند مشاهده شده بود.

به نظر می رسد دولت جو بایدن رئیس جمهور ایالات متحده تقریباً تمام زمان و توجه خود را صرف این بحران کرده است. او در ابتدا حمایت کامل خود از اسرائیل را اعلام کرد و سپس وقت خود را صرف تلاش برای کاهش تلفات غیرنظامیانی کرده که بیشترین تعداد در درگیری ها در این منطقه از سال ۲۰۱۹ تاکنون بوده است. بنابراین درباره آنچه که قرار است در نوار غزه رخ بدهد بسیار کم گفته شده است.

آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه در یک سخنرانی مطبوعاتی پس از نشست گروه ۷ چندین اولویت را برای غزه پس از جنگ بیان کرد:  از جمله عدم محاصره یا عدم اشغال مجدد عدم کاهش قلمرو و عدم استفاده از آن به عنوان پایگاه تروریسم.  این معیارها و اولویت ها  معقول هستند اما سؤالات اساسی را در مورد اینکه دقیقاً چه کسی و چگونه بر نوار غزه حکومت می کند بی پاسخ مانده است.

بلینکن بعداً در پاسخ به سوالات گفت که غزه باید با کرانه باختری تحت رهبری تشکیلات خودگردان فلسطین (PA) متحد شود. این چشم انداز به دلایل متعددی غیرممکن است که مهمترین آنها این است که تشکیلات خودگردان به عنوان مسئول موقت که قرار بود بخشی از یک ترتیبات انتقالی پنج ساله پس از توافق نامه اسلو در سال ۱۹۹۳ باشد در میان فلسطینی ها منفور است. فتح که کنترل تشکیلات خودگردان را در دست دارد در آخرین انتخابات فلسطین در سال ۲۰۰۶ به حماس شکست خورد. از آن زمان تشکیلات خودگردان به عنوان چیزی بیش از یک کمک امنیتی برای اشغالگری اسرائیل نیست و همین مساله آن را بی اعتبار کرده است.

اینکه آیا تشکیلات خودگردان و محمود عباس رئیس آن حتی بخواهند چنین مسئولیت هایی را بر عهده بگیرند جای سوال است. هرج و مرج و ویرانی پس از حمله اسرائیل به نوار غزه چالش بزرگی را برای هر هیأت حاکمه به همراه خواهد داشت. از سوی دیگر اگر قرار باشد تشکیلات خودگردان سوار بر تانک های اسرائیلی به غزه بیایند چیزی بیش از بدنامی نصیب آنها نخواهد شد. علاوه بر این دولت های پی در پی اسرائیل در زمان بنیامین نتانیاهو تلاش کرده اند تا هیچ رهبر یا نهادی نتواند به عنوان نماینده واحد فلسطینی ها  در غزه و کرانه باختری صحبت کند. 

فقدان یک طرح عملی و مشخص پس از جنگ برای نوار غزه برای خود اسرائیل حتی کمتر از ایالات متحده قابل توجیه است با توجه به اینکه اسرائیل عامل ویرانی فعلی است هرچند شاید بتوان برای عدم توجه اسرائیل به این موضوع در این مقطع بهانه ای پیدا کرد.

 حمله مداوم تا حد زیادی حس خشم کنترل نشده و انتقام پس از حمله حماس در جنوب اسرائیل در ۷ اکتبر است. زمانی که اسحاق هرتزوگ که ریاست جمهوری عمدتا تشریفاتی اسرائیل را در اختیار دارد و از نظر سیاسی اسرائیل فردی نسبتاً میانه رو است می گوید: «هیچ بی گناهی در غزه وجود ندارد و همه ملت فلسطین مسئول آنچه در ۷ اکتبر رخ داد است» نشان می دهد که خشم محض و نفرت غیرمتمرکز تا چه اندازه سیاست های اسرائیل را در این مقطع رهبری می کند.
این تصور که «نابودی حماس» باید اولویت اصلی باشد و قبل از هرگونه آتش بس یا حتی برنامه ریزی جدی در مورد آنچه پس از آن اتفاق می افتد انجام شود منبع هرگونه تهدید امنیتی آینده برای شهروندان اسرائیلی را که از غزه سرچشمه می گیرد اشتباه تفسیر می کند. این همچنین نسخه ای برای جنگ بی پایان در غزه است.

اسرائیلی ها ادعا می کنند که بمباران آنها با دقت به سمت آنچه که اسرائیلی ها آن را «اهداف تروریستی» می نامند انجام می شود.  با توجه به گستردگی و مقیاس تخریب ناشی از حملات اظهاراتی مانند هرتزوگ که عملیات را مجازات دسته جمعی مردم فلسطین نشان می دهد مبهم بودن روند هدف گیری اسرائیل نتیجه این است که این حمله ممکن است آسیب بیشتری به آنچه برای اداره نوار غزه نیاز است وارد کند و نه الزاما عاملان احتمالی خشونت مسلحانه علیه اسرائیل را نابود کند.
همانطور که ناتان براون از دانشگاه جورج واشنگتن می گوید با توجه به اینکه جناح سیاسی حماس هدف راحت تر و نرم تری نسبت به شاخه نظامی است این احتمال وجود دارد که  جناح نظامی در واقع تسلط خود را بر سازمان افزایش دهد و پس از جنگ هرگونه همکاری حکومت در غزه با اسرائیل برای حذف خود را هدف قرار دهد.

 گفت وگوها در دولت ایالات متحده و جاهای دیگر درباره احتمال حفظ صلح بان های بین المللی در غزه آغاز شده اما هرگونه ترتیبات این چنینی فقط کوتاه مدت است و خدمات محدودی را شامل می شود. حتی ممکن است ترتیب حضور صلح بان های بین المللی هم دشوار باشد چرا که آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد اخیرا اعلام کرده بود که ۹۲ نفر که با آژانس سازمان ملل متحد که به آوارگان فلسطینی خدمت می کنند در اثر حملات اسرائیل در نوار غزه کشته شده اند. لذا  تردید در مورد گسترش نقش سازمان ملل در آنجا قابل درک است.

کشورهای عربی تمایلی به قبول مسئولیت در غزه ندارند. هر گونه حضور ایالات متحده یا غرب به ویژه با توجه به سیاست های غرب در حمایت از جنگ اسرائیل از نظر بسیاری شکل دیگری از اشغال خارجی تلقی می شود.

مهم نیست که اسرائیل چقدر تلاش می کند تا حماس را ویران کند شهروندان اسرائیلی از خشونت های مرتبط با غزه در امان نخواهند بود مگر اینکه اسرائیل استقلال غزه را به رسمیت بشناسد.  مهم نیست که چقدر اقدام حماس در ۷ اکتبر را محکوم کنیم چرا که آنچه که انجام شد ناگهان از خلا بیرون نیامد بلکه فوران خشمی بود که ناشی از دهه ها اشغال طولانی مدت و محاصره و تحقیر یک ملت توسط دیگری است.

در حال حاضر به آن خشم طولانی مدت خشم ناشی از خشونت اسرائیل در یک ماه گذشته را هم اضافه کنید.  اگر حماس به شکل کنونی اش به نحوی نابود شود تظاهرات خشونت آمیز ناشی از این خشم در آینده در شکل دیگری از سوی گروه ها و افراد دیگری بروز داده خواهد شد. دانیل کورتزر سفیر سابق ایالات متحده در اسرائیل به درستی می گوید که « از آنجا که حماس یک جنبش است نه یک ارتش ثابت  می داند که به ازای هر جنگجو و هر غیرنظامی کشته شده می تواند هواداران جدیدی را جذب کند.»

اخیراً مقامات اسرائیلی سعی کرده اند با یادآوری تلفات غیرنظامیان ناشی از عملیات های ایالات متحده و متحدانش در جنگ های گذشته مانند بمباران آلمان در جنگ جهانی دوم و پرتاب بمب اتمی علیه ژاپن تلفات غیرنظامی ناشی از حملات خود را توجیه کنند. مفهوم مورد نظر این است که گاهی اوقات بسیاری از افراد بی گناه باید کشته شوند تا یک نتیجه نظامی موفق به دست آورند که منجر به آینده ای بهتر و صلح آمیزتر می شود.

اما این قیاس اسرائیلی بخش مهمی از تحولات سیاسی پس از این جنگ ها را نادیده می گیرد. پس از پیروزی نظامی متفقین و اشغال های اولیه پس از جنگ جمهوری فدرال آلمان مستقل در سال ۱۹۴۹ ایجاد شد و سه سال بعد حاکمیت کامل به ژاپن بازگردانده شد.

سناریو جایگزینی را تصور کنید که در آن اشغال ژاپن توسط ایالات متحده به طور نامحدود ادامه می یافت ژاپنی ها از حقوق سیاسی و هرگونه اظهار نظر در مورد نحوه مدیریت کشورشان محروم می شدند. حتی فراتر از این اشغال شامل بیرون راندن بسیاری از ژاپنی ها از سرزمین هایشان و جایگزینی آنها با مهاجران آمریکایی و حبس کردن ژاپنی های دیگر در یک زندان روباز در معرض محاصره خفقان آور بود. در این چنین شرایطی بروز  مقاومت خشونت آمیز نتیجه قطعی بود. این سناریو جایگزین که به آن اشاره کردم مشابه واقعی آن چیزی است که سال ها در فلسطین از جمله غزه رخ داد و همچنان هم ادامه دارد. اگر هیچ طرحی برای آینده غزه وجود نداشته باشد تنها آینده قابل تصور جنگ دائمی خواهد بود. ایالات متحده هم به وقوع این آینده کمک می کند مگر اینکه از اهرم اقتصادی و دیپلماتیک خود استفاده کند تا هم اسرائیل در این جنگ از خود خویشتن داری بیشتری نشان دهد و هم راه حلی برای حل و فصل سیاسی مناقشه اسرائیل و فلسطین پیدا شود.

311311