«ورق» پاره هایی که با یک صافکاری پاره می شوند / خودروسازها چه می سازند؟

آفتاب نیوز :

تصادفات جاده ای سالانه جان تعداد زیادی از مردم کشور ما را می گیرد و خسارت های گسترده مالی و جانی به جا می گذارد طبق آمار رسمی سال گذشته بیش از ۱۷ هزار نفر ایرانی در تصادفات جاده ای کشته شدند که حدود ۵۰ درصد آن سرنشینان خودرو هستند.

فارغ از اینکه چرا آمار تصادف در ایران این قدر بالاست و خطای انسانی یا جاده های خطرناک کدام یک عامل اصلی تصادفات است ولی سؤالی که ممکن است برای خیلی ها پیش بیاید این است که چرا در این تصادف ها آمار مرگ سرنشینان خودرو زیاد است.

نگاه غالبی که در این خصوص وجود دارد و طی سال های گذشته بار ها از سوی مسئولان پلیس کشور تأکید شده این است که دلیل آمار بالای مرگ در تصادف ها در کشور ما خودرو های بی کیفیت و غیراستاندارد و دارای بدنه ضعیف است که نمی تواند حافظ جان سرنشینان خودرو در موقع تصادف شود.

این در حالی است که خودروسازان مدعی هستند در اسکلت خودرو مهم برای آن ها جان سرنشین است موضوعی که در تصادفات جاده ای نه تنها ایمنی خود را نشان نداده بلکه تشدید آسیب ها در تصادفات رانندگی به سرنشینان گواه بی کیفیتی همان اسکلت خودرو دارد.

پیشتر خبرگزاری نوتیفیکیت در گزارشی در خصوص کیفیت بدنه خودروی ایرانی ۱۴ سوال چالشی از دستگاه های مرتبط شامل فولاد مبارکه خودروسازان وزارت صمت و سازمان ملی استاندارد پرسید تا در این خصوص شفاف سازی کنند و مشخص شود که آیا ادعای پلیس درباره اینکه بی کیفیت و غیراستاندارد بودن بدنه خودروی ایرانی مهمترین عامل آمار بالای مرگ در تصادفات است ادعای درستی است یا نه؟

خودروسازان مدعی هستند ساخت بدنه خودرو نیازمند قطعاتی از جمله انواع ورق های فولادی و آلیاژ است در بخش ورق جنس همگی فولاد و دارای یک سری مشخصات و استاندارد هایی است. البته با توجه به جانمایی این ورق ها در بدنه خودرو عملیات ها و حرارت هایی بر روی ورق ها برای انعطاف پذیری انجام می شود تا میزان استحکام افزایش پیدا کند.

از گام نخست طراحی خودرو تمام منابع تأمین قطعات اعلام می شوند که دارای چه درجه هایی هستند اگر در روند تولید تغییری در قطعات مصرفی ایجاد شد باید با هماهنگی واحد های نظارتی باشد. به عبارتی خودروساز نمی تواند خودش سلیقه ای عمل کند و طبق استاندارد بین المللی ورق های فولادی را از فولاد مبارکه خریداری می کند.

با این اوصاف تولید خودرو در مسیری روشن و با دقت انجام می شود اما چرا در این مسیر به جای افزایش کیفیت مدام کیفیت خودرو ها کاهش پیدا می کند؟!

 باید این نکته را عنوان کرد که در روند تولید خودرو نقش سازمان ملی استاندارد بسیار کلیدی است اما نکته مهم اینجاست هر چند در هر بخش از بدنه خودرو باید ورق و آلیاژ مخصوصی به کار گرفته شود اما تا به امروز استاندارد مشخصی برای بدنه خودرو در سازمان ملی استاندارد ایران تعریف نشده است و خودروساز براساس شاخص های خود ورق های فولادی را در محصولات استفاده می کند جالب تر اینکه بعد از ۱۰۳ سال که از سابقه تشکیل سازمان ملی استاندارد در کشور ما هنوز برای مواد اولیه بکار رفته در بدنه خودرو استاندارد مشخصی نداریم.

به صورت کلی با وجود تمام توجیهات در استفاده از مواد با کیفیت و ورق های تایید شده در روند تولید خودرو مشتریان خودرو های داخلی دل خوشی از کیفیت ندارند و مدام با حوادث مختلفی روبه رو می شوند که هنوز برای آن چاره ای نشده است.

وقتی به تعمیرگاه های خودرو مراجعه می کنیم با تعداد بالایی از خودرو ها مواجه می شویم که با یک برخورد سطحی بدنه خودرو خراب شده و تعمیرکار هم برای تعمیر آن چاره ای جز جوش کاری ندارد. جوش کاری هایی که در برخی موارد تخصصی انجام نمی شود که خود این موضوع هم سهم زیادی در تصادفات رانندگی و از دست دادن جان رانندگان و سرنشینان دارد.

البته همین جوش کاری های غیر کارشناسی هم بهانه خوبی به دست خودروساز داده است چراکه در برخی از حوادث رانندگی خودروساز به جای پاسخگویی از چرایی کیفیت نامناسب خودرو جوش کاری های غیر حرفه ای را بهانه کرده و تقصیر بروز حادثه را گردن نمی گیرد این در حالی است که بررسی ها نشان می دهد در همان خط تولید بعضا دقت کافی در جوش کاری خودرو ها انجام نشده و خودرو به همین دلیل در برخورد ها و تصادفات به راحتی شاکله خود را از دست می دهد.

یکی از تعمیرکاران خودرو که سابقه زیادی در صافکاری خودرو دارد می گوید: کیفیت خودرو های دهه ۹۰ با امروز اصلاٌ قابل مقایسه نیست. در گذشته وقتی مردم برای تعمیر می آمدند به راحتی می توانستیم ورق را تعمیر کنیم اما امروز با ترس به بدنه خودرو دست می زنیم زیرا با کوچکترین کشش ورق ها پاره می شوند و در نهایت یا باید ورق را تعویض یا با جوش کاری تعمیر کنیم.

وی با اعلام اینکه ستون خودرو ها هم مقاومت لازم را برای تصادفات ندارد گفت: در حال حاضر برای اینکه تعمیر خودرو برای مردم ارزان تر تمام شود به تعمیرگاه هایی مراجعه و همین اسکلت خودرو را با جوش هایی سطحی تعمیر می کنند. تصور کنید این ماشین راهی جاده ها می شود و جان سرنشین و سایر خودرو ها را تهدید می کند.

*از سقف نازک پژوپارس تا بدنه ضعیف پراید خبری از نظارت نیست

فرهاد کشانی رییس اتحادیه صافکاران هم با اشاره به اینکه متأسفانه ورق های مورد استفاده در بدنه خودرو ضخامت کافی را ندارد گفت: در پراید های تولیدی انقدر اسکلت و بدنه خودرو ضعیف بود که هر روز ما شاهد حادثه های زیادی در سطح جاده ها بودیم. در خودروی پژوپارس هم در سال های پایانی تولید انقدر سقف نازک بود که مدام لق می زد و کیفیت لازم را نداشت.

وی با بیان اینکه باید ضخامت ورق سقف ۱ تا ۱.۱۵ باشد در حالی که خودروسازان ورق هایی با ضخامت ضعیف تر در این خودرو نصب می کردند افزود: نظارتی بر کیفیت خودرو ها نیست و تمام پروسه تامین و نصب ورق ها بر عهده خودروساز است و خودروساز هم برای کاهش هزینه ها مدام از کیفیت می زند و کسی هم متوجه این موضوع نیست.

کشانی تصریح کرد: نقاط جوش خودرو های تولیدی در برخی موارد با دقت انجام نمی شود و برای ما سوال است واحد های نظارتی چه کار می کنند که خودرو با ایرادات بسیار تحویل مشتری می شود.

فولادسازان نگرانی درباره فروش ورق های تولیدی ندارند

سلیمانی کارشناس صنعت خودرو در همین ارتباط می گوید: مسئله استفاده از ورق در انواع خودرو ها با ابهامات زیادی روبروست چراکه در برخی از کشور های پیشرفته استفاده از ورق نازک برای رویه خودرو امری مرسوم است اما مهم اینجاست که فولاد و آلیاژ استفاده شده در اسکلت خودرو دارای مقاومت لازم باشد.

وی با بیان اینکه در کشور ما فقط چند شرکت محدود اقدام به تولید ورق های فولادی می کنند تصریح کرد: اگر خودروساز بخواهد بخشی از نیاز خود را از محل واردات تأمین کند با مشکلات تأمین ارز مواجه می شود به همین دلیل عمدتاً تأمین ورق از داخل کشور انجام شده و تولید کننده ورق نیز می داند که مشکلی در فروش ندارد براساس سیاست های خود نسبت به فروش اقدام می کند.

وی اضافه کرد: قیمت گذاری دستوری و هزینه های زیاد باعث می شود تا خودروساز تحت فشار قرار گرفته و برای افزایش تیراژ بالا توجه چندان به کیفیت خودرو نداشته باشد در این شرایط مصرف کننده مجبور است نسبت به خرید هرآنچه خودروساز تولید می کند اقدام کند.

به گفته این کارشناس صنعت خودرو در این شرایط مصرف کننده با دو مشکل اساسی روبرو است نخست آن که باید پول قطعات مصرفی خودروساز را در همان ابتدای خرید خودرو پرداخت کند و دوم با بروز اشکالات در خودرو هزینه دیگری بابت تعویض قطعات پرداخت نماید.

چرا خودرو های صفر بیشتر خراب می شوند؟

علیرضا نیک آیین رییس اتحادیه تعمیرکاران خودرو تهران هم در این رابطه می گوید: اخیراً مراجعه خودرو های صفر و کم کارکرد خودروسازان داخلی به تعمیرگاه ها افزایش داشته است و متاسفانه کم کیفیت ترین قطعات ممکن در این خودرو ها مونتاژ شده است. بسیاری از قطعات به کار رفته در خودرو های جدید حتی قطعات ایرانی ساخت داخل هم نیستند بلکه قطعات درجه سه و چهار چینی هستند که با ارزان ترین قیمت ممکن در بازار جهانی موجود است.

نیک آیین تاکید می کند: وقتی زیان بالای ۱۰۰ هزار میلیارد تومان برای خودروسازان ثبت شده و دخالت های دولت در این صنعت موجب چنین وضعیتی برای صنعت خودروسازی شده طبیعی است که خودروساز برای کاهش هزینه و زیان خود به سمت نازل ترین و بی کیفیت ترین قطعات خودرو می رود و متاسفانه از هر دو سمت یعنی هم خرید خودرو با قیمت گزاف و هم هزینه تعمیر خودرو با بهای گزاف مصرف کننده متضرر اصلی می شود.

بررسی ها در مجموع نشان می دهد به صورت کلی اولین دلیل که باعث شده کیفیت خودرو ها مناسب نباشد بی اعتنایی خودروساز به مصرف کننده خودرو است. از آنجا که این صنعت انحصاری است برای خودروساز اهمیت ندارد که برای کیفیت تلاش کند تا بتواند مشتری بیشتری جذب کند و یا مشتریان خود را راضی نگه دارد. این در حالی است که کیفیت رعایت شأن مردم و بها دادن به خریداران است.

دوم؛ خودروساز در زمینه تحقیق و توسعه بسیار ضعیف است و در این حوزه هیچ کار جدی انجام نمی شود و حتی از تجربیات سایر کشور ها بهره مند نمی شوند و سومین نکته ای که دو مورد یاد شده را تشدید می کند بازار بدون رقیب است. اگر در این حوزه رقابت وجود داشت خودروساز به خود اجازه نمی داد که خودرو های اینچنینی را وارد بازار کند. 

بار ها به صورت رسمی به خودروسازان در خصوص افزایش کیفیت و ایمنی و مشکلات در سیستم خودرو ها تذکر های مختلفی داده شده که اگر مشکلات را حل نکردند با سیر قانونی این موضوع دنبال می شود و حتی دستور توقف شماره گذاری صادر شده اما نه تنها این موضوعات اثرگذار نبود بلکه با رایزنی ها برخی توقف شماره گذاری ها هم لغو شد.

در آخر به نظر می رسد حل این مسائل نیازمند تعامل و همکاری همه جانبه و بیشتر همه متولیان صنعت هست و تا زمانی که هم افزایی و همفکری برای حل مشکلات وجود نداشته باشد چند صدایی دستگاه ها تکرار شده و خودروساز وزارت صمت سازمان ملی استاندارد و پلیس هر کس دیگری را مقصر وضع موجود صنعت خودرو می دانند.