شرایط قبول فرزند از پرورشگاه

قبول فرزند از پرورشگاه یا همون فرزندخواندگی، یه تصمیم بزرگ و از اون مهم تر، یه کار خیلی انسانی و قشنگه که می تونه زندگی یه کودک رو حسابی زیر و رو کنه و بهش آینده ای پر از عشق و امید ببخشه. برای اینکه این مسیر رو درست و بی دردسر شروع کنیم، لازمه که با همه شرایط و مراحلش آشنا باشیم تا هم خودمون کمتر سردرگم بشیم و هم اون کوچولوی عزیز، بهترین سرنوشت رو پیدا کنه.

خیلی از زوج ها، چه اونایی که خودشون فرزند دارن و چه اونایی که سال هاست منتظر بچه دار شدن هستن و قسمت نشده، یا حتی خانم های مجردی که بالای ۳۰ سال سن دارن، دوست دارن طعم شیرین پدر و مادر شدن رو بچشن و برای این کار به فکر فرزندخواندگی می افتن. اما این مسیر مثل هر کار مهم دیگه ای، پیچیدگی ها و قوانین خاص خودش رو داره که باید قدم به قدم باهاشون آشنا شد. بعضی وقت ها هم حرف و حدیث های نادرست، آدم رو از این کار خیر دور می کنه. ما اینجا هستیم تا با یه راهنمای کامل و جامع، همه چیز رو براتون روشن کنیم تا با خیال راحت و اطلاعات دقیق، وارد این دنیای قشنگ بشید.

فرزندخواندگی یعنی چی؟ یه نگاه حقوقی و یه کوچولو شرعی

فرزندخواندگی به زبان ساده یعنی اینکه یه نفر یا یه زوج، سرپرستی قانونی یه بچه رو که والدین اصلیش نیستن یا صلاحیت نگهداری ازش رو ندارن، به عهده بگیرن. این کار فقط یه رابطه عاطفی نیست، بلکه از نظر قانونی هم کلی قاعده و قانون داره که سازمان بهزیستی و دادگاه ها مسئول رسیدگی به اون هستن.

تفاوت «فرزندخواندگی» با «سرپرستی موقت» و «امین موقت»

مهمه که بدونیم فرزندخواندگی با «سرپرستی موقت» یا «امین موقت» فرق داره. توی فرزندخواندگی، رابطه پدر و فرزندی یا مادر و فرزندی از نظر قانونی کامل میشه و بچه تقریباً مثل فرزند بیولوژیکی، حقوق و تکالیف داره (البته با تفاوت هایی که جلوتر می گیم). اما سرپرستی موقت، معمولاً برای یه مدت مشخصه و حکم دائم نیست. «امین موقت» هم بیشتر در مواردی کاربرد داره که والدین اصلی زنده هستن ولی به هر دلیلی موقتاً نمیتونن از بچه مراقبت کنن و دادگاه یه نفر رو به عنوان امین برای نگهداری از بچه تعیین می کنه.

جایگاه فرزندخواندگی در فرهنگ و دین ما

تو فرهنگ ایرانی و دین اسلام، مراقبت از کودکان بی سرپرست و نیازمند، همیشه خیلی سفارش شده و ارزش بالایی داره. اگر به قرآن کریم هم نگاهی بندازیم، می بینیم که قضیه فرزندخواندگی و سرپرستی از کودکان ریشه های قدیمی داره. مثلاً در مورد حضرت موسی و همسر فرعون (آسیه) یا حضرت یوسف و عزیز مصر، به موضوع پذیرش کودک به فرزندی اشاره شده. البته باید دقت کرد که فرزندخواندگی در شرع اسلام با تعریف قانونی اون یه جاهایی ممکنه تفاوت هایی داشته باشه، به خصوص در مورد محرمیت که بعداً بیشتر راجع بهش صحبت می کنیم.

کیا می تونن بچه رو به فرزندی قبول کنن؟ (شرایط کلی متقاضیان)

خب، حالا رسیدیم به قسمت مهم ماجرا! چه کسانی اصلاً می تونن برای گرفتن فرزند از پرورشگاه اقدام کنن؟ طبق قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست، گروه های مختلفی می تونن متقاضی بشن که البته یه سری اولویت بندی هم وجود داره.

زوج هایی که بچه دار نمیشن

این گروه، همیشه اولویت اصلی سازمان بهزیستی هستن. شرایطشون هم اینه:

• حداقل یکی از زوجین باید بالای ۳۰ سال سن داشته باشه.
• ۵ سال از تاریخ ازدواجشون گذشته باشه و در این مدت بچه دار نشده باشن. البته یه تبصره مهم هم هست: اگه از نظر پزشکی قانونی ثابت بشه که امکان بچه دار شدن برای این زوج اصلاً وجود نداره، دیگه شرط ۵ سال ازدواج برداشته میشه.
• حتماً باید از پزشک متخصص زنان و زایمان و بعد هم از پزشکی قانونی، گواهی عدم بارداری داشته باشن.

زوج هایی که خودشون فرزند دارن

بعضی وقت ها خانواده هایی که خودشون فرزند بیولوژیکی دارن هم دلشون می خواد سرپرستی یه کودک دیگه رو به عهده بگیرن. این افراد هم می تونن متقاضی بشن و شرایطشون شبیه گروه اوله:

• حداقل یکی از زوجین باید بالای ۳۰ سال سن داشته باشه.

مهم: نکته ای که سازمان بهزیستی خیلی روش تأکید داره اینه که اگه شما فرزند بیولوژیکی دارید و فرزندخوانده هم می گیرید، نباید هیچ فرقی بین این دو تا بچه بذارید. هر دوتاشون باید به یه اندازه عشق و توجه و امکانات داشته باشن. این موضوع هم تو بررسی ها و هم تو نظارت های بعدی خیلی جدی گرفته میشه.

خانم های مجرد (بالای ۳۰ سال)

خبر خوب برای خانم های مجرد بالای ۳۰ سال اینه که اون ها هم می تونن متقاضی فرزندخواندگی بشن، اما یه شرط مهم داره:

• فقط می تونن سرپرستی فرزندان دختر رو به عهده بگیرن.

این هم فرصت خیلی خوبی برای این خانم هاست که طعم مادری رو بچشن و هم یه خونه گرم و پر از مهر برای دختربچه های بی سرپرست فراهم میشه.

اولویت بندی بهزیستی چی میگه؟

تو سازمان بهزیستی یه اولویت بندی مشخص برای متقاضیان وجود داره. طبیعیه که تعداد متقاضیان خیلی بیشتر از تعداد کودکانی هست که شرایط واگذاری رو دارن. به خاطر همین، اولویت ها این شکلیه:

1. اولین گروه، زوجین بدون فرزند هستن که به دلایل پزشکی نمیتونن بچه دار بشن.
2. بعد از اون ها، زوجین دارای فرزند قرار دارن.
3. و در نهایت، زنان و دختران مجرد بالای ۳۰ سال که فقط می تونن سرپرستی فرزند دختر رو قبول کنن.

البته تو بعضی موارد خاص، مثلاً اگه کسی کودکی رو پیدا کرده باشه و شرایط لازم برای سرپرستی رو هم داشته باشه، ممکنه اولویت پیدا کنه. همچنین، اگه متقاضی ها برای کودکان با سن بالاتر یا بچه هایی با نیازهای خاص (مثلاً معلولیت یا بیماری خاص) اقدام کنن، زمان انتظارشون کمتر میشه و اولویت بالاتری پیدا می کنن چون تعداد متقاضیان برای این بچه ها کمتره.

چه بچه هایی میتونن سرپرست داشته باشن؟ (شرایط کودک)

هر کودکی که تو مراکز بهزیستی هست، لزوماً شرایط فرزندخواندگی رو نداره. این یه موضوع حساسه و باید مطمئن بشیم که حق و حقوق کودک کاملاً رعایت شده. طبق قانون، بچه هایی می تونن تحت سرپرستی قرار بگیرن که یکی از این شرایط رو داشته باشن:

• امکان شناخت هیچ یک از پدر، مادر و جد پدریشون نباشه: یعنی در واقع پدر و مادر اصلی بچه معلوم نیستن (مثلاً بچه های سرراهی).
• پدر، مادر، جد پدری و وصی قانونی در قید حیات نباشن: به عبارت دیگه، کودک یتیم یا بی سرپرست مطلق باشه.
• سرپرستیشون به حکم دادگاه به بهزیستی سپرده شده باشه و حداقل دو سال از اون گذشته باشه و کسی هم برای سرپرستیشون مراجعه نکرده باشه: این بچه ها همونایی هستن که ممکنه پدر و مادر داشته باشن، اما به دلایلی (که دادگاه صلاح ندونسته باشن) سرپرستیشون ازشون گرفته شده و بعد از دو سال هنوز کسی از اقوام برای نگهداریشون اقدام نکرده.
• هیچ کدوم از بستگان صلاحیت سرپرستی رو نداشته باشن: حتی اگه بستگان نزدیکی هم داشته باشن، اگه دادگاه تشخیص بده که اون ها صلاحیت لازم برای نگهداری و تربیت کودک رو ندارن، یا حتی با کمک و نظارت هم نمیشه سرپرستی رو بهشون داد، کودک می تونه به فرزندخواندگی سپرده بشه.

مفهوم «بی سرپرست» و «بدسرپرست»

شاید این اصطلاحات رو زیاد شنیده باشید. کودک «بی سرپرست» همون کودکیه که پدر و مادر و جد پدریش مشخص نیستن یا در قید حیات نیستن. اما کودک «بدسرپرست» کسیه که والدین یا جد پدریش در قید حیاتن اما به دلیل اعتیاد، زندان، بیماری های خاص، سوء رفتار یا هر مشکل دیگه ای که دادگاه تشخیص بده، صلاحیت نگهداری از بچه شون رو ندارن و سرپرستی ازشون سلب میشه. بچه های بدسرپرست هم بعد از طی مراحل قانونی و حکم دادگاه، می تونن به فرزندخواندگی سپرده بشن.

مدارک و شرایط ضروری برای درخواست فرزندخواندگی (چک لیست کامل)

اگه تصمیمتون جدیه و می خواید برای فرزندخواندگی اقدام کنید، باید یه سری شرایط و مدارک رو داشته باشید. این بخش رو خیلی خوب دقت کنید چون جزئیاتش مهمه.

شرایط حقوقی و صلاحیت های فردی (چیزی که باید داشته باشید)

اینا همون چیزایی هستن که بهزیستی و دادگاه بررسی می کنن تا ببینن شما چقدر برای سرپرستی یه کودک آماده اید:

• تابعیت ایرانی: هم زن و هم مرد (اگه زوج هستید) باید تابعیت ایران رو داشته باشن.
• اعتقاد به یکی از ادیان رسمی کشور: باید به یکی از ادیان رسمی که تو قانون اساسی اومده، معتقد باشید.
• عدم محکومیت جزایی مؤثر (سوء پیشینه): نباید هیچ سوء پیشینه کیفری داشته باشید که تو سوابقتون ثبت شده باشه.
• سلامت جسمی و روانی: از نظر جسمی و روانی باید سالم باشید و بیماری های صعب العلاج یا واگیردار نداشته باشید که نتونید از کودک مراقبت کنید. تایید روانشناس هم اینجا خیلی مهمه.
• عدم اعتیاد به الکل، مواد مخدر و روان گردان: این مورد هم کاملاً مشخصه و آزمایشات لازم انجام میشه.
• صلاحیت اخلاقی و توانایی نگهداری و تربیت کودک: بهزیستی با مددکاری و مصاحبه، بررسی می کنه که از نظر اخلاقی و توانایی تربیت و بزرگ کردن یه بچه، چقدر صلاحیت دارید.
• تمکن مالی کافی: باید توانایی مالی لازم برای تأمین نیازهای زندگی کودک رو داشته باشید. این موضوع هم بررسی میشه.

نکته مهم درباره تمکن مالی و ماده ۱۴ قانون: بر اساس ماده ۱۴ قانون حمایت از کودکان بی سرپرست و بدسرپرست، دادگاه می تونه از متقاضی سرپرستی بخواد که بخشی از اموال یا حقوقش رو به نام کودک یا نوجوان تحت سرپرستی کنه. این کار برای اینه که آینده مالی کودک تضمین بشه، چون فرزندخوانده از والدین ارث نمی بره. البته تشخیص نوع و میزان این مال با دادگاهه و تو بعضی موارد، اگه دادگاه تشخیص بده که این شرط به نفع کودک نیست یا امکانش وجود نداره، می تونه تعهد کتبی برای تملیک در آینده بگیره یا اصلاً این شرط رو در نظر نگیره.

• عدم حجر: یعنی نباید از نظر قانونی محجور باشید (مثلاً سفیه یا مجنون نباشید).
• رضایت کامل هر دو زوج: اگه زن و شوهر هستید، هر دو باید با رضایت کامل برای فرزندخواندگی اقدام کرده باشید.

مدارک لازم برای ثبت نام (اینا رو آماده کنید!)

اینا مدارکی هستن که باید برای ثبت نام توی سامانه ملی فرزندخواندگی آماده و بارگذاری کنید:

1. تصویر تمام صفحات شناسنامه ایرانی خودتون و همسرتون (اگه زوج هستید). حواستون باشه که خوانا و از روی اصل باشن.
2. تصویر کارت ملی خودتون و همسرتون.
3. تصویر کارت پایان خدمت یا معافیت از خدمت (برای آقایون).
4. تصویر سند ازدواج (برای زوجین متقاضی).
5. تصویر آخرین مدرک تحصیلی خودتون و همسرتون.
6. تصویر سند مالکیت منزل (اگه صاحب خونه هستید) یا مبایعه نامه یا اجاره نامه (اگه مستأجرید).
7. اصل یا تصویر گواهی اشتغال به کار یا هر مدرکی که میزان درآمد تقریبی شما رو نشون بده (مثل حکم کارگزینی، فیش حقوقی، پروانه کسب و…).
8. تصویر مدارک بیمه پایه اجتماعی (تأمین اجتماعی، خدمات درمانی و…).
9. اصل گواهی پزشک متخصص زنان و زایمان مبنی بر عدم امکان بچه دار شدن (این فقط برای زوج هاییه که فرزند ندارن و می خوان از اولویت اول برخوردار بشن. بعداً باید از پزشکی قانونی هم گواهی بگیرید).

یه نکته خیلی مهم: همه این مدارک رو باید با کیفیت خوب و خوانا از روی اصلشون اسکن کنید. بعد از اینکه بهزیستی اعلام کرد، باید مدارک رو تو یکی از دفاتر اسناد رسمی برابر اصل کنید و تحویل بدید.

قدم به قدم با فرآیند فرزندخواندگی: از ثبت نام تا حکم قطعی

حالا که با شرایط و مدارک آشنا شدیم، بریم سراغ مراحل عملی کار. مسیر فرزندخواندگی یه مسیریه که باید صبر و حوصله زیادی براش به خرج بدید، اما در نهایت اگه همه چیز خوب پیش بره، به نتیجه دلخواهتون می رسید.

گام اول: ثبت نام آنلاین در سامانه ملی فرزندخواندگی

اولین قدم، ثبت نام تو سامانه ملی فرزندخواندگی سازمان بهزیستی کشوره. آدرس این سامانه رو باید از سایت رسمی بهزیستی پیدا کنید (گاهی آدرس تغییر می کنه، اما معمولاً مشابه http://adoption.behzisti.net هست). اونجا باید فرم های اولیه رو با دقت پر کنید و مدارکی که آماده کردید رو بارگذاری کنید. بعد از ثبت نام، یه کد رهگیری بهتون داده میشه که باید خوب ازش مراقبت کنید.

گام دوم: بررسی اولیه مدارک و مصاحبه مددکاری

بعد از اینکه مدارکتون رو فرستادید، بهزیستی یه بررسی اولیه انجام میده. اگه همه چیز اوکی باشه، از طرف سازمان مددکارایی برای مصاحبه میان سراغتون. این مصاحبه معمولاً توی خونه خودتون انجام میشه تا وضعیت زندگی، شرایط فرهنگی و اجتماعی خانواده و محیطی که کودک قرار توش بزرگ بشه، از نزدیک بررسی بشه. این مرحله برای بهزیستی خیلی مهمه چون می خواد مطمئن بشه که شما بهترین خانواده برای اون کودک هستید.

گام سوم: ارزیابی روانشناختی و حقوقی متقاضیان

بعد از تایید مددکاری، نوبت به ارزیابی های تخصصی تر می رسه. باید به روانشناس معتمد سازمان بهزیستی مراجعه کنید تا از نظر سلامت روان تأییدیه بگیرید. همچنین، گواهی عدم اعتیاد و عدم سوء پیشینه هم تو این مرحله ازتون خواسته میشه. این گواهی ها نشون میدن که شما از نظر اخلاقی و سلامت، مشکلی برای سرپرستی کودک ندارید.

گام چهارم: معرفی کودک واجد شرایط

اینجا یکی از شیرین ترین و البته حساس ترین مراحل شروع میشه. سازمان بهزیستی بر اساس شرایط شما و کودکانی که برای واگذاری آماده هستن، یه کودک رو بهتون معرفی می کنه. بعد از این معرفی، شما فرصت پیدا می کنید که با کودک ملاقات هایی داشته باشید. این دیدارها معمولاً تدریجی و با نظارت کارشناسان انجام میشه تا هم شما با کودک آشنا بشید و هم کودک با شما. هدف اینه که یه پذیرش و حس خوب متقابل بینتون شکل بگیره. اگه خدای نکرده سازگاری اولیه به وجود نیومد، بهزیستی تا سه کودک دیگه رو هم می تونه بهتون معرفی کنه.

گام پنجم: صدور حکم سرپرستی موقت

اگه همه مراحل قبل با موفقیت طی شد و هم شما و هم کودک (به اندازه درک و سنش) همدیگه رو پذیرفتید، قاضی دادگاه صالح یه حکم سرپرستی موقت شش ماهه صادر می کنه. تو این دوره شش ماهه، کودک به طور آزمایشی با شما زندگی می کنه و مددکاران بهزیستی هم به صورت مرتب بهتون سر میزنن و وضعیت کودک رو بررسی می کنن. حتی ممکنه براتون دوره های مشاوره والدگری هم بذارن تا تو این مسیر، تنها نباشید.

گام ششم: صدور حکم سرپرستی قطعی

بعد از اینکه دوره شش ماهه سرپرستی موقت تموم شد و کارشناسان بهزیستی هم تأیید کردن که همه چیز خوب پیش رفته و کودک تو محیط سالمی بزرگ میشه، دادگاه حکم سرپرستی رو از موقت به دائم و قطعی تبدیل می کنه. از این لحظه به بعد، شما به طور قانونی سرپرست دائم اون کودک هستید و یه خانواده کامل رو تشکیل دادید.

دغدغه ها و سوالات پرتکرار شما درباره فرزندخواندگی

توی این مسیر، سوالات و نگرانی های زیادی ممکنه ذهن آدم رو درگیر کنه. سعی کردیم به پرتکرارترینشون اینجا جواب بدیم.

چقدر طول میکشه تا بچه به خونه بیاد؟ (مدت زمان انتظار)

این یکی از پرتکرارترین سوالاته و جواب قطعی نداره. زمان انتظار به عوامل مختلفی بستگی داره: مثل سن و جنسیت کودکی که درخواست می کنید، وضعیت سلامت اون، و حتی منطقه جغرافیایی که زندگی می کنید. مثلاً بیشتر متقاضیان نوزاد دختر می خوان، برای همین صف انتظار برای نوزادان دختر معمولاً طولانی تره. اما اگه برای سرپرستی کودکان با سن بالاتر (مثلاً بالای ۶ سال) یا کودکانی با نیازهای خاص (مثلاً معلولیت) اقدام کنید، زمان انتظار به شکل چشمگیری کمتر میشه. اگه کودک واجد شرایط واگذاری باشه، ممکنه کل فرآیند زیر ۶ ماه هم انجام بشه.

چرا این فرآیند انقدر سخته و پیچیده است؟

شاید به نظر بیاد که فرآیند فرزندخواندگی طولانی و پر از بروکراسیه، اما دلیلش خیلی ساده ست: اینجا با زندگی و آینده یه انسان سروکار داریم! سازمان بهزیستی و دادگاه ها وظیفه دارن که از حقوق کودک دفاع کنن و مطمئن بشن که بهترین خانواده و امن ترین محیط برای اون انتخاب میشه. این سخت گیری ها در واقع برای حفظ آینده اون کوچولوهای معصومه تا خدای نکرده دوباره دچار آسیب نشن.

آیا پارتی بازی تو این کار جواب میده؟

به گفته مسئولان بهزیستی، با راه اندازی سامانه ملی فرزندخواندگی، فرآیندها خیلی شفاف تر شده و امکان تخلف و پارتی بازی به حداقل رسیده. البته ممکنه بعضی ها فکر کنن که پارتی بازی شده، اما واقعیت اینه که شرایط هر خانواده و هر کودک با هم فرق داره. مثلاً خانواده ای که چندین سال منتظر نوزاد دختره، ممکنه با خانواده ای که حاضر به پذیرش پسر ۶ ساله یا کودک دارای معلولیت هست، مقایسه اشتباهی داشته باشه. اگه هم کسی احساس اجحافی داشت، می تونه از طریق سامانه دیدبان بهزیستی یا شماره ۱۴۸۲ موضوع رو پیگیری کنه.

مسئله محرمیت فرزندخوانده (دختر و پسر) چطور حل میشه؟

این یکی از دغدغه های مهم برای خانواده های متدین هست. چون فرزندخوانده از نظر شرعی، فرزند حقیقی محسوب نمیشه، برای محرمیتش باید راهکارهای شرعی رو پیش گرفت. مثلاً در مورد فرزند دختر، پدرخوانده می تونه با مادرِ رضاعی (شیردهنده) کودک ازدواج موقت کنه تا دختر به او و همسرش (مادرخوانده) محرم بشه. یا در مورد فرزند پسر، مادرخوانده می تونه از شیر زنی (که محرم پدرخوانده نیست) به کودک شیر بده تا پسر به او و شوهرش محرم بشه. برای اطلاع دقیق تر، بهتره از مرجع تقلید خودتون سوال کنید.

شرط انتقال اموال به فرزندخوانده (ماده ۱۴ قانون) یعنی چی؟

همونطور که قبلاً هم گفتیم، چون فرزندخوانده از والدین سرپرست خودش ارث نمی بره، قانون گذار تو ماده ۱۴ حمایت از کودکان بی سرپرست و بدسرپرست، پیش بینی کرده که دادگاه می تونه متقاضی سرپرستی رو ملزم کنه که بخشی از اموال یا حقوقش رو به نام کودک کنه. این کار برای اینه که آینده مالی کودک تضمین بشه و در صورت فوت خدای نکرده والدین سرپرست، او هم از یه پشتوانه مالی برخوردار باشه. نوع و میزان این مال با تشخیص دادگاهه و تو مواردی هم ممکنه قاضی صلاح ببینه این شرط رو در نظر نگیره.

هزینه های فرزندخواندگی چقدره؟

خود فرآیند فرزندخواندگی در بهزیستی رایگان هست و نباید هزینه ای بابت ثبت نام یا مراحل اداری پرداخت کنید. اما ممکنه یه سری هزینه های جانبی وجود داشته باشه، مثل هزینه های مربوط به آزمایشات پزشکی، گواهی ها، برابر اصل کردن مدارک، و رفت و آمد برای مصاحبه ها و دیدار با کودک. غیر از اینا، بعد از پذیرش کودک، شما مسئول تمام هزینه های زندگی، تحصیل و تربیت اون خواهید بود.

آیا میشه بچه با معلولیت یا بیماری خاص رو به سرپرستی گرفت؟

بله، کاملاً امکان پذیره! اتفاقاً سازمان بهزیستی به شدت از این موضوع استقبال می کنه و متقاضیان این بچه ها، زمان انتظارشون خیلی کمتره و اولویت بالایی دارن. اگه شما آمادگی و توانایی لازم برای مراقبت از یه کودک با نیازهای خاص رو دارید، این کار هم یه کمک بزرگ به اون کودک می کنه و هم فرآیند فرزندخواندگی شما رو تسریع می بخشه. متاسفانه تو جامعه ما، فرهنگ پذیرش کودکان با نیازهای خاص هنوز اونقدر جا نیفتاده و این بچه ها بیشتر تو مراکز بهزیستی میمونن.

آیا امکان فسخ فرزندخواندگی هست؟ عواقبش چیه؟

فسخ فرزندخواندگی در موارد خیلی نادر و فقط با حکم دادگاه امکان پذیره و عواقب روحی بسیار سنگینی برای کودک داره. همونطور که مدیرکل دفتر امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی گفته: سخت ترین تجربه برای کودکان، فسخ فرزندخواندگی است. بهزیستی از ابتدا تلاش می کنه که صلاحیت ها رو دقیق بررسی کنه تا این اتفاق نیفته. باید با تمام وجود و با آگاهی کامل از مسئولیت ها وارد این مسیر شد تا خدای نکرده به زندگی و روحیه یه کودک آسیب نرسونیم.

فسخ فرزندخواندگی، به مرور زمان کمتر شده است اما حتی یک مورد آن هم زیاد است چون ضربه بزرگی به کودک وارد می کند و متاسفانه شاهد این اثر نامطلوب روی کودک هستیم.

بعد از فرزندخواندگی، بهزیستی هنوز نظارت داره؟

بله، سازمان بهزیستی بعد از صدور حکم سرپرستی قطعی هم تا سن ۱۸ سالگی کودک، نظارت های لازم رو داره. مددکاران به صورت دوره ای با خانواده تماس میگیرن یا به منزل سر میزنن تا مطمئن بشن که کودک در شرایط مناسبی بزرگ میشه و نیازهاش به خوبی تأمین میشه.

چطور با کودک و اطرافیان در مورد فرزندخواندگی صحبت کنیم؟

متخصصان روانشناسی توصیه می کنن که از سنین پایین و به تدریج با کودک در مورد فرزندخواندگیش صادق باشیم. این صداقت به کودک کمک می کنه که واقعیت رو بپذیره و هویت خودشو پیدا کنه. پنهان کردن این موضوع، به خصوص در سنین بالاتر، می تونه آسیب های روحی جبران ناپذیری به کودک بزنه. همچنین با اطرافیان هم باید با شفافیت صحبت کرد و از اونا خواست که به این موضوع احترام بذارن.

وضعیت آمارهای فرزندخواندگی تو ایران چطوره؟

آمارهای فرزندخواندگی نشون میده که در ایران، بیشتر متقاضیان به دنبال نوزادان دختر هستن. این موضوع باعث میشه که کودکان با سن بالاتر، به خصوص پسران، بیشتر تو مراکز بهزیستی بمونن و دیرتر به خانواده برگردن. مثلاً در ۶ ماهه اول سال ۹۹، حدود ۵۳۹ فرزند بهزیستی در کشور به فرزندخواندگی رفته بودن که بیشتر اون ها (حدود ۸۰ درصد) تو سنین ۰ تا ۳ سال بودن و متقاضی برای سنین بالاتر خیلی کمتره. فرهنگ سازی تو این زمینه، به خصوص از طریق رسانه ها و فیلم ها، می تونه خیلی مؤثر باشه.

آیا فرزندخواندگی برای ایرانیان خارج از کشور هم ممکنه؟

بله، ایرانیان مقیم خارج از کشور هم می تونن برای فرزندخواندگی از ایران اقدام کنن. این فرآیند معمولاً از طریق سفارتخانه ها و کنسولگری های ایران انجام میشه و باید شرایط خاص خودشون رو هم رعایت کنن. برای اطلاعات دقیق تر باید به سفارت ایران در کشور محل اقامتتون مراجعه کنید.

یه سری توصیه های مهم برای پدر و مادرهای فرزندپذیر

قبول سرپرستی یه کودک، علاوه بر اینکه یه تصمیم خیلی بزرگ و قشنگه، چالش ها و مسئولیت های زیادی هم داره. برای اینکه تو این مسیر موفق باشید و بهترین تجربه رو هم برای خودتون و هم برای فرزندتون رقم بزنید، این توصیه ها رو جدی بگیرید:

• مشاوره روانشناسی رو فراموش نکنید: قبل از شروع فرآیند و حتی در طول اون، حتماً از مشاوران روانشناسی کمک بگیرید. این مشاوره ها بهتون کمک می کنه تا آمادگی روحی لازم رو پیدا کنید، انتظاراتتون رو مدیریت کنید و با چالش های احتمالی بهتر کنار بیاید.
• با کودک صادق باشید: همونطور که قبلاً گفتیم، بهتره از همون سنین پایین و به تدریج، با زبانی ساده و متناسب با درک کودک، در مورد فرزندخواندگی باهاش صحبت کنید. این صداقت، پایه و اساس یه رابطه سالم و پر از اعتماد رو بین شما و فرزندتون میسازه.
• هیچ تبعیضی قائل نشید: اگه خودتون فرزند بیولوژیکی دارید، به هیچ عنوان نباید بین اون ها و فرزندخوانده تبعیض قائل بشید. هر دوتاشون باید به یه اندازه عشق، توجه و حمایت شما رو داشته باشن.
• برای چالش ها آماده باشید: مسیر فرزندخواندگی همیشه هموار نیست و ممکنه با چالش های مختلفی روبرو بشید؛ از سوالات اطرافیان گرفته تا مسائل تربیتی خاص. با آگاهی و آمادگی قبلی می تونید این چالش ها رو راحت تر پشت سر بذارید.
• از نقش جامعه و رسانه ها غافل نشیم: ما به عنوان افراد جامعه، میتونیم تو حمایت از خانواده های فرزندپذیر و فرهنگ سازی این موضوع، نقش مهمی داشته باشیم. رسانه ها هم با ساخت برنامه ها و فیلم های آموزنده، میتونن کمک بزرگی به جا افتادن بیشتر فرزندخواندگی تو جامعه بکنن.

حرف آخر و یه نکته مهم

فرزندخواندگی فقط یه عمل قانونی نیست، بلکه یه سفر پر از عشق و ایثاره که میتونه زندگی شما و یه کودک رو برای همیشه متحول کنه. با همه شرایط و مراحلی که گفتیم، شاید این مسیر کمی طولانی و پر از جزئیات به نظر برسه، اما شک نکنید که این همه دقت و سخت گیری برای اینه که بهترین آینده برای اون کوچولوی معصوم رقم بخوره.

اگه تصمیمتون برای این کار جدیه، از همین الان می تونید با جمع آوری مدارک و شروع فرآیند ثبت نام تو سامانه ملی فرزندخواندگی، قدم اول رو بردارید. یادتون باشه که سازمان بهزیستی و کارشناسانش همیشه کنار شما هستن تا تو این مسیر راهنماییتون کنن. برای اطلاعات بیشتر و دقیق تر، می تونید به سامانه ملی فرزندخواندگی بهزیستی مراجعه کنید یا با خط ۱۴۸۲ (مشاوره سازمان بهزیستی) تماس بگیرید. امیدواریم که به زودی طعم شیرین پدر و مادر شدن رو تجربه کنید و یه خانواده گرم و پرمهر رو تشکیل بدید.