نمونه اظهارنامه مطالبه وجه التزام قراردادی

اگر تو یه قرارداد گیر افتادی و طرف مقابل به قولش عمل نکرده و حالا می خوای «وجه التزام» رو ازش مطالبه کنی، اظهارنامه یه راه قانونی و رسمی برای شروع این کاره. در واقع، با یه اظهارنامه مطالبه وجه التزام قراردادی، داری به طرف مقابلت می گی که وقت انجام تعهدش تموم شده و اگه به تعهدش عمل نکنه، آماده ای که از راه های قانونی حقت رو بگیری. این یه جور اتمام حجت قانونیه که خیلی هم مهمه.

بیا راست و حسینی صحبت کنیم. همه ما تو زندگی مون بارها و بارها قرارداد می بندیم، از خرید و فروش یه وسیله کوچیک گرفته تا قراردادهای بزرگ تر مثل اجاره خونه یا پیش خرید ملک. این قراردادها مثل یه قول و قرار کتبی می مونن که دو طرف برای انجام یه سری کارها یا پرداخت یه سری پول ها به هم میدن. اما خب، گاهی اوقات یکی از طرفین به هر دلیلی، زیر قولش میزنه یا دیر بهش عمل می کنه. اینجاست که پای یه چیز مهم به اسم «وجه التزام» به میون میاد.

وجه التزام یه جور تضمین یا جریمه است که از قبل تو قرارداد مشخص میشه. یعنی از همون اول توافق می کنیم که اگه کسی به تعهدش عمل نکرد، باید یه مبلغی رو به عنوان جریمه یا جبران خسارت به طرف مقابل بده. حالا اگه تو هم تو این موقعیت قرار گرفتی و می خوای حق و حقوقت رو پیگیری کنی، اولین قدم جدی، ارسال یه اظهارنامه مطالبه وجه التزام قراردادیه.

تو این مقاله قراره حسابی گپ بزنیم و همه چیز رو از سیر تا پیاز بهت بگم. از اینکه اصلاً وجه التزام یعنی چی و از کجا اومده، تا اینکه چطوری یه اظهارنامه درست و حسابی بنویسی و بفرستی که بعداً تو دادگاه دستت حسابی پر باشه. پس اگه دنبال یه راهنمای کامل و عملی هستی که بدونی چطوری حقت رو از این طریق بگیری، جای درستی اومدی.

۱. وجه التزام قراردادی، اصلاً یعنی چی؟

وقتی حرف از قرارداد و تعهدات میاد، خیلی ها ممکنه اصطلاح «وجه التزام» رو شنیده باشن اما دقیق ندونن یعنی چی. بذارید یه جور خودمونی براتون توضیح بدم. فرض کن من و شما یه قرار گذاشتیم. مثلاً من قراره تا تاریخ مشخصی، یه کاری رو برات انجام بدم یا یه چیزی رو بهت بفروشم. حالا برای اینکه مطمئن بشیم هر دو نفرمون سر قولمون می مونیم، تو قرارداد یه بند اضافه می کنیم و میگیم: اگه من به هر دلیلی تا اون تاریخ، کار رو تحویل ندادم یا جنس رو نفرستادم، باید فلان مبلغ رو به عنوان جریمه بهت بدم. این فلان مبلغ، همون «وجه التزام» خودمونه.

۱.۱. تعریف ساده و کاربردی وجه التزام

در واقع، وجه التزام، یه مبلغ پولیه که از قبل تو قرارداد، بین دو طرف توافق میشه. هدفش اینه که اگه یکی از طرفین به تعهداتش عمل نکرد یا دیر عمل کرد، این مبلغ رو به عنوان خسارت به طرف مقابل بپردازه. این یه جور اهرم فشار هم هست که باعث میشه طرفین بیشتر حواسشون باشه که به تعهداتشون عمل کنن. مثلاً وقتی یه خونه پیش فروش می کنی، ممکنه تو قرارداد بنویسی که اگه سازنده تا تاریخ مشخصی خونه رو تحویل نداد، روزی مثلاً ۲۰۰ هزار تومن جریمه بده. این ۲۰۰ هزار تومن، همون وجه التزام بابت تأخیر در انجام تعهده.

تفاوتش با بقیه خسارت ها چیه؟ خب، گاهی ممکنه یه خسارت واقعی به آدم وارد بشه که ربطی به وجه التزام نداره. وجه التزام رو دو طرف از قبل توافق کردن و مبلغش مشخصه. نیازی نیست بعداً ثابت کنی چقدر خسارت خوردی، چون مبلغش از قبل معلوم شده و معمولاً دادگاه هم همون رو قبول می کنه.

۱.۲. مبانی قانونی وجه التزام تو ایران

حالا شاید بپرسی این از کجای قانون اومده؟ پایه های قانونی وجه التزام تو قانون مدنی ما حسابی محکمه. مهم ترین ماده ای که اینجا به دادمون می رسه، ماده ۲۳۰ قانون مدنیه. این ماده خیلی واضح میگه که اگه تو یه قراردادی، طرفین از قبل توافق کنن که در صورت عدم انجام تعهد یا تأخیر در انجامش، یه مبلغی به عنوان خسارت پرداخت بشه، دادگاه نمی تونه اون مبلغ رو کم یا زیاد کنه. یعنی همون چیزی که توافق شده، اجرا میشه. این یعنی قانونگذار به «آزادی اراده» ما تو قراردادها احترام میذاره.

البته مواد دیگه مثل ۲۲۱ و ۲۲۷ قانون مدنی هم غیرمستقیم به این موضوع ربط دارن. ماده ۲۲۱ میگه اگه تو قراردادی شرط بشه که در صورت تخلف، متخلف ضامن خسارته، اون خسارت باید جبران بشه. و ماده ۲۲۷ هم میگه اگه متعهد نتونه ثابت کنه که عدم انجام تعهدش به خاطر یه اتفاق غیرقابل پیش بینی بوده، مسئول جبران خسارته. اینها همه دست به دست هم میدن تا وجه التزام یه پایه قانونی محکم داشته باشه.

۱.۳. انواع وجه التزام قراردادی

وجه التزام معمولاً دو نوع اصلی داره که بد نیست باهاشون آشنا بشی:

1. وجه التزام بابت عدم انجام تعهد اصلی: این یعنی طرف مقابل اصلاً به تعهدش عمل نکرده. مثلاً قرار بوده یه خونه رو تحویل بده، ولی اصلاً نداده و گفته کلاً نمی تونم یا نمی خوام. تو این حالت، اون مبلغی که بابت عدم انجام تعهد از قبل تعیین شده، قابل مطالبه است.
2. وجه التزام بابت تأخیر در انجام تعهد: این نوع زمانیه که طرف مقابل کار رو انجام داده، ولی با تأخیر. مثلاً قرار بوده خونه رو اول مهر تحویل بده، ولی دوم آبان تحویل داده. اینجا وجه التزام بابت اون یک ماه تأخیر، قابل مطالبه میشه. این معمولاً به صورت روزانه یا ماهانه تو قرارداد مشخص میشه.

حالا سوال مهم اینجاست: آیا میشه هم وجه التزام عدم انجام تعهد رو خواست و هم وجه التزام تأخیر در انجام تعهد رو؟ اینجا دیگه باید بگم که داستان یه کم پیچیده تر میشه و بستگی به متن قرارداد و حتی رأی وحدت رویه دیوان عالی کشور داره.

معمولاً اصل بر اینه که وجه التزام یا بابت عدم انجام تعهد تعیین میشه یا بابت تأخیر در انجام تعهد. اگه طرفی تعهد رو اصلاً انجام نداده، نمیشه هم خسارت عدم انجام رو خواست و هم خسارت تأخیر رو، چون تأخیری در کار نبوده که بخوای خسارتش رو بگیری. اما اگه تو قرارداد هر دو به صورت مجزا پیش بینی شده باشه و کاملاً مشخص باشه که بابت عدم انجام تعهد یه مبلغ و بابت تأخیر هم مبلغی جداگانه تعیین شده، میشه هر دو رو مطالبه کرد. رویه قضایی جدید و به خصوص رأی وحدت رویه ۸۰۵ دیوان عالی کشور، تو این زمینه کلی راه رو روشن کرده که دست متعهدله (کسی که طلبکاره) رو برای مطالبه بازتر کرده.

۲. اظهارنامه قضایی؛ ابزاری رسمی برای مطالبه وجه التزام

تا اینجا فهمیدیم وجه التزام چیه. حالا چطور باید مطالبه اش کنیم؟ آیا باید مستقیم بریم دادگاه؟ نه، یه مرحله قبل از دادگاه هست که خیلی هم مهمه و «اظهارنامه قضایی» نام داره.

۲.۱. اظهارنامه قضایی چیه و چرا اینقدر مهمه؟

اظهارنامه قضایی رو میشه مثل یه نامه نگاری رسمی و اداری فرض کرد که از طریق دادگستری برای طرف مقابلت می فرستی. این یه ابزار قانونیه که بهت اجازه میده حرفت رو، مطالبت رو یا هشدارهات رو به صورت رسمی به گوش طرف مقابل برسونی. وقتی اظهارنامه می فرستی، دیگه نمی تونه بگه من نشنیدم یا خبر نداشتم. چون این نامه رو با تشریفات قانونی و از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی براش ابلاغ می کنن و یه سند رسمی میشه.

پایه و اساس قانونی اظهارنامه رو ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی تعیین می کنه. این ماده میگه: هر کس می تواند، قبل از تقدیم دادخواست، حق خود را به وسیله اظهارنامه، از دیگری مطالبه نماید… این یعنی اظهارنامه یه جور اطلاع رسانی رسمی و اتمام حجته.

۲.۲. مزایای ارسال اظهارنامه برای مطالبه وجه التزام

شاید فکر کنی خب چه کاریه، مستقیم میرم دادگاه. اما ارسال اظهارنامه برای مطالبه وجه التزام، کلی فایده داره که دستت رو حسابی قوی می کنه:

• سند رسمی و اثبات مطالبه: مهم ترین فایدش اینه که یه سند رسمی و قابل استناد تو دادگاه داری. نشون میده که تو به وظیفه خودت عمل کردی و از راه قانونی، حق و حقوقت رو مطالبه کردی.
• اتمام حجت و فرصت دادن به متعهد: با اظهارنامه، به طرف مقابل یه فرصت دیگه میدی تا به تعهدش عمل کنه. شاید واقعاً فراموش کرده باشه یا مشکل کوچیکی داشته باشه که با این اخطار جدی، حلش کنه. این یه جور اتمام حجته که میگی: من دیگه بهت فرصت دادم، اگه انجام ندی، مجبورم برم سراغ قانون.
• قطع مرور زمان (تو بعضی موارد): تو بعضی دعاوی حقوقی، اگه یه مدت طولانی از حقت نگذره و مطالبه نکنی، ممکنه حقت از بین بره. ارسال اظهارنامه تو این موارد، می تونه مرور زمان رو قطع کنه و حقت رو زنده نگه داره.
• زمینه سازی برای دعوای قضایی: اگه کار به دادگاه کشید، قاضی میبینه که تو قبلش همه تلاشت رو کردی و از راه قانونی به طرف مقابل اطلاع دادی. این نشون میده که تو دنبال دردسر نبودی و خواستی مسالمت آمیز مشکل رو حل کنی. اینجوری، تو روند پرونده به نفعت میشه.

۳. شرایط و نکات حقوقی مهم برای مطالبه وجه التزام

مطالبه وجه التزام همینطوری نیست که هر وقت خواستی بری و بگی من فلان مبلغ رو میخوام. یه سری شرایط و ریزه کاری های حقوقی داره که اگه حواست بهشون نباشه، ممکنه حقت ضایع بشه.

۳.۱. وجود قرارداد معتبر و شرط صریح وجه التزام

اولین و مهمترین شرط، اینه که یه قرارداد معتبر و قانونی بین شما و طرف مقابل وجود داشته باشه. این قرارداد میتونه کتبی باشه یا حتی شفاهی، اما معمولاً قراردادهای کتبی محکم تر و قابل اثبات تر هستن. از اون مهم تر، باید شرط وجه التزام، به صورت کاملاً صریح و واضح تو همون قرارداد نوشته شده باشه. یعنی مشخص باشه که اگه فلان اتفاق افتاد، باید فلان مبلغ به عنوان وجه التزام پرداخت بشه. اگه این بند واضح نباشه، کار تو دادگاه خیلی سخت میشه.

۳.۲. عدم انجام یا تأخیر در انجام تعهد توسط متعهد

خب، طبیعیه که اگه طرف مقابل به تعهدش عمل کرده باشه، تو دیگه نمی تونی وجه التزام رو مطالبه کنی. باید ثابت کنی که یا کلاً به تعهدش عمل نکرده (عدم انجام تعهد) یا با تأخیر اون رو انجام داده (تأخیر در انجام تعهد). این اثبات میتونه با شهادت شهود، مدارک، رسیدها، نامه ها و هر مدرک دیگه ای که نشون بده طرف مقابل به قولش عمل نکرده، صورت بگیره.

۳.۳. فرا رسیدن موعد انجام تعهد

یه نکته خیلی مهم دیگه اینه که موعد انجام اون تعهد باید رسیده باشه. یعنی اگه قرار بوده طرف مقابل تا آخر ماه کار رو انجام بده و هنوز آخر ماه نشده، تو نمی تونی الان بری و بگی وجه التزام رو بده. باید صبر کنی تا موعد انجام تعهد برسه و اگه باز هم انجام نشد، اون وقت می تونی اقدام کنی.

۳.۴. عدم استناد عدم انجام تعهد به قوه قاهره یا فورس ماژور

گاهی اوقات، طرف مقابل ممکنه بگه که من به خاطر یه اتفاق خارج از اراده خودم نتونستم به تعهدم عمل کنم. مثلاً یه بلای طبیعی مثل سیل یا زلزله اومده، یا یه جنگ و بیماری گسترده ای رخ داده که همه چیز رو مختل کرده. به اینجور اتفاقات میگن «قوه قاهره» یا «فورس ماژور». اگه متعهد بتونه ثابت کنه که عدم انجام تعهدش به خاطر همچین اتفاقی بوده، دیگه مسئول پرداخت وجه التزام نیست. پس حواست باشه که طرف مقابل نتونه با این بهانه ها از زیر بار مسئولیت شونه خالی کنه.

۳.۵. تعدیل وجه التزام توسط دادگاه

اینجا یه بحث حقوقی داغه که خیلی هم مهمه. قبلاً گفتیم ماده ۲۳۰ قانون مدنی میگه دادگاه نمیتونه وجه التزام رو کم یا زیاد کنه. اما خب، گاهی اوقات مبلغ وجه التزام تو قراردادها اونقدر غیرمنطقی و بالاست که اصلاً با میزان خسارت واقعی تناسب نداره. مثلاً برای یه قرارداد چند میلیونی، وجه التزام رو روزی یک میلیارد تومن تعیین کردن! خب این منطقی نیست.

اینجا بعضی از حقوقدان ها و حتی رویه قضایی، امکان «تعدیل وجه التزام» توسط دادگاه رو مطرح می کنن. یعنی میگن اگه مبلغ وجه التزام خیلی زیاد یا خیلی کم باشه و با خسارت واقعی تناسب نداشته باشه، قاضی میتونه اون مبلغ رو تعدیل کنه (کم یا زیاد کنه) تا عادلانه باشه. البته این یه بحث مفصله و نظرات موافق و مخالف زیادی داره. اما بعد از رأی وحدت رویه ۸۰۵ دیوان عالی کشور، بیشتر به سمت این رفتیم که اگه وجه التزام در حد عرف و منطق باشه، دادگاه بهش احترام میذاره، ولی اگه خیلی گزاف باشه، ممکنه اون رو تعدیل کنه.

۳.۶. امکان جمع مطالبه وجه التزام با اصل تعهد یا خسارت واقعی

این هم یه بحث کلیدیه. آیا میشه هم از طرف بخوای که به اصل تعهدش عمل کنه و هم وجه التزام رو مطالبه کنی؟ یا اینکه هم خسارت واقعی ای که خوردی رو بخوای و هم وجه التزام رو؟

جواب این سوال بستگی به نوع وجه التزام و نحوه نگارش قرارداد داره:

• اگه وجه التزام بابت عدم انجام تعهد باشه: یعنی طرف اصلاً تعهد رو انجام نداده. اینجا معمولاً یا می تونی الزامش کنی به انجام تعهد، یا وجه التزام رو بگیری. نمیشه هم الزام به انجام تعهد رو بخوای و هم وجه التزام عدم انجام رو. چون وجه التزام جایگزین تعهد اصلی شده. البته اگه تو قرارداد صراحتاً نوشته باشن که علاوه بر وجه التزام، میشه الزام به تعهد رو هم خواست، قضیه فرق می کنه.
• اگه وجه التزام بابت تأخیر در انجام تعهد باشه: اینجا فرق می کنه. تو می تونی هم ازش بخوای که اصل تعهد رو انجام بده (مثلاً خونه رو تحویل بده) و هم وجه التزام بابت اون تأخیری که داشته رو مطالبه کنی. چون این دو تا با هم فرق دارن. یکی بابت خود تعهد اصلیه، اون یکی بابت تأخیر تو انجامشه.

بعد از رأی وحدت رویه ۸۰۵، این موضوع شفاف تر شده و دست طلبکار برای مطالبه هر دو (اصل تعهد و وجه التزام تأخیر) بازتره، به شرط اینکه تو قرارداد این ها به روشنی از هم تفکیک شده باشن.

۴. چطوری یه اظهارنامه مطالبه وجه التزام قراردادی درست و حسابی بنویسیم؟ (گام به گام)

خب، رسیدیم به بخش کاربردی ماجرا! حالا که فهمیدی وجه التزام چیه و چرا اظهارنامه مهمه، وقتشه که یاد بگیری چطوری یه اظهارنامه خودت بنویسی و بفرستی. نگران نباش، کار سختی نیست، فقط باید دقت کنی.

۴.۱. بخش های اصلی یه اظهارنامه

هر اظهارنامه قضایی یه ساختار مشخص داره که باید اونو رعایت کنی:

• اظهارکننده: این تو هستی که داری اظهارنامه رو می فرستی. باید مشخصات کامل هویتی (نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد) و آدرست رو دقیق بنویسی.
• مخاطب: این طرف مقابلته که اظهارنامه رو براش می فرستی. باید مشخصات کامل هویتی و آدرس دقیق اون رو هم بنویسی. اگه شرکته، مشخصات شرکت و آدرس دفتر مرکزی اش. اگه چند نفر هستن، مشخصات همه رو دونه دونه بنویس.
• موضوع اظهارنامه: اینجا باید خیلی خلاصه و واضح بنویسی که این اظهارنامه در مورد چیه. مثلاً مطالبه وجه التزام قراردادی.
• شرح اظهارات: این مهمترین بخش اظهارنامه است! اینجا باید داستان رو کامل تعریف کنی. در ادامه مفصل تر توضیح میدم که چی بنویسی.

۴.۲. نکات کلیدی تو نوشتن شرح اظهارات

متن اصلی اظهارنامه، یعنی همون شرح اظهارات، باید حسابی دقیق و واضح باشه. این ها نکاتیه که باید توش رعایت کنی:

1. ذکر مشخصات قرارداد: اول از همه، شماره، تاریخ و طرفین قراردادی که بینتون بوده رو دقیق بنویس. مثلاً به موجب قرارداد شماره ۱۲۳۴ مورخ ۱۴۰۲/۰۵/۱۰ فیمابین اینجانب و جنابعالی/شرکت…
2. تشریح تعهد نقض شده: واضح بگو که کدوم تعهد رو طرف مقابل انجام نداده یا دیر انجام داده. به بند و ماده مربوط به اون تعهد تو قرارداد هم اشاره کن. مثلاً مطابق بند ۵ ماده ۳ قرارداد فوق الذکر، جنابعالی متعهد بودید تا تاریخ ۱۴۰۲/۰۷/۰۱ ملک مورد قرارداد را تحویل دهید.
3. ذکر بند وجه التزام: حالا نوبت به وجه التزامه. دقیقاً به بندی که وجه التزام توش ذکر شده اشاره کن و مبلغش رو هم بگو (مثلاً مطابق بند ۷ ماده ۸ قرارداد، در صورت عدم تحویل به موقع، مبلغ روزانه ۵۰۰,۰۰۰ ریال به عنوان وجه التزام عدم انجام تعهد تعیین شده است).
4. محاسبه مبلغ وجه التزام: اگه وجه التزام روزانه یا ماهانه است، حساب کن که تا تاریخ ارسال اظهارنامه چقدر میشه و اون مبلغ رو هم تو متن بنویس. مثلاً با توجه به عدم تحویل ملک تا تاریخ امروز (۱۴۰۲/۰۹/۰۱)، به مدت ۶۰ روز تأخیر صورت گرفته و مبلغ کل وجه التزام، ۳۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال می باشد.
5. تعیین مهلت معقول برای پرداخت: یه مهلت منطقی به طرف مقابل بده که تو این مدت، وجه التزام رو پرداخت کنه یا به تعهدش عمل کنه. مثلاً لذا تقاضا می شود ظرف مدت (مثلاً ۵ یا ۷) روز کاری از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به پرداخت مبلغ فوق الذکر اقدام فرمایید.
6. اخطار اقدامات قانونی بعدی: حتماً بگو که اگه تو این مهلت پرداخت نکرد، چه اقدامی می کنی. این قسمت خیلی مهمه و نشون دهنده جدی بودن توئه. مثلاً بدیهی است در صورت عدم پرداخت در مهلت مقرر، اینجانب ناچار به مراجعه به مراجع قضایی و طرح دعوای حقوقی جهت مطالبه وجه التزام و کلیه خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل خواهم بود.
7. استناد به ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی: یه جمله کوتاه مثل مراتب فوق، وفق ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی به جنابعالی اظهار می گردد باعث میشه اظهارنامه ات وزن قانونی بیشتری پیدا کنه.
8. رعایت ادب و لحن رسمی: هر چقدر هم عصبانی باشی، متن اظهارنامه باید با لحن رسمی و مؤدبانه نوشته بشه. از کلمات تند و غیرحقوقی پرهیز کن.

۴.۳. مراحل عملی ارسال اظهارنامه از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

قبلاً ارسال اظهارنامه یه دردسر بزرگ بود، اما الان با وجود دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، کار خیلی راحت تر شده.

1. ضرورت ثبت نام تو سامانه ثنا: قبل از هر کاری، باید تو سامانه ثنا (سامانه ابلاغ الکترونیک قضایی) ثبت نام کرده باشی. اگه ثبت نام نکردی، باید بری یکی از این دفاتر و ثبت نام کنی.
2. مدارک لازم:
   • کارت ملی
   • اصل قرارداد (و هر سندی که وجه التزام توش ذکر شده)
   • اگه مدارک دیگه ای داری که نقض تعهد رو ثابت می کنه (مثل گواهی عدم حضور دفترخانه برای انتقال سند، نامه های اخطار، پیامک ها و…)، اون ها رو هم ببر.
   • آدرس دقیق و کد پستی خودت و طرف مقابل.
3. فرآیند ثبت و ابلاغ: با مدارکت به یه دفتر خدمات الکترونیک قضایی برو. اونجا کارشناس، متن اظهارنامه ات رو تو سامانه وارد می کنه (یا اگه خودت نوشتی، بررسی و وارد می کنه). بعد از پرداخت هزینه ها، اظهارنامه به صورت الکترونیکی برای طرف مقابل ابلاغ میشه. ابلاغ الکترونیکی یعنی همزمان هم یه پیامک یا ایمیل بهش میره و هم تو حساب کاربری ثناش اظهارنامه قرار می گیره.

۴.۴. تفاوت اظهارنامه مطالبه وجه التزام با دادخواست مطالبه وجه التزام

خیلی ها این دو تا رو با هم اشتباه می گیرن، اما اینا دو چیز کاملاً متفاوتن:

ویژگی	اظهارنامه مطالبه وجه التزام	دادخواست مطالبه وجه التزام
ماهیت	اطلاع رسانی رسمی، اتمام حجت، اخطار	شروع یک دعوای حقوقی در دادگاه
هدف	وادار کردن طرف مقابل به انجام تعهد یا پرداخت وجه التزام بدون مراجعه به دادگاه	دریافت حکم قضایی برای الزام طرف مقابل به پرداخت وجه التزام
مکان ثبت	دفاتر خدمات الکترونیک قضایی	دفاتر خدمات الکترونیک قضایی (برای ارسال به دادگاه)
نتیجه	سند رسمی، اما بدون قدرت اجرایی مستقیم	حکم قضایی با قدرت اجرایی
زمان استفاده	قبل از طرح دعوا، به عنوان گام اول	بعد از عدم نتیجه گیری از اظهارنامه یا به عنوان گام اصلی

راحت بگم: اظهارنامه مثل یه کارت زرده که به طرف مقابل میدی، دادخواست مثل کارت قرمزه که دیگه پرونده میره کمیته انضباطی!

۵. چند تا نمونه اظهارنامه مطالبه وجه التزام قراردادی (با سناریوهای مختلف)

حالا که قلق کار دستت اومده، نوبت میرسه به دیدن چند تا نمونه واقعی. این نمونه ها رو میتونی بر اساس شرایط خودت تغییر بدی و استفاده کنی. فقط حواست باشه که هر پرونده ای شرایط خاص خودش رو داره و این ها فقط یه الگو هستن.

۵.۱. نمونه اظهارنامه مطالبه وجه التزام بابت عدم انجام تعهد (عدم تحویل ملک)

فرض کن شما یه واحد آپارتمان رو پیش خرید کردی و سازنده قول داده بوده تا تاریخ مشخصی تحویلت بده، اما الان ماه ها از اون تاریخ گذشته و خبری از تحویل نیست.

اظهارکننده:

نام و نام خانوادگی: [نام شما] نام پدر: [نام پدر شما] شماره ملی: [کد ملی شما] آدرس: [آدرس دقیق پستی شما]

مخاطب:

نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی سازنده/فروشنده] نام پدر: [نام پدر سازنده/فروشنده] شماره ملی: [کد ملی سازنده/فروشنده] آدرس: [آدرس دقیق پستی سازنده/فروشنده]

موضوع اظهارنامه: مطالبه وجه التزام قراردادی بابت عدم تحویل ملک

شرح اظهارات:

جناب آقای/خانم/شرکت محترم [نام مخاطب]،

با سلام و احترام، مراتب ذیل وفق ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی به جنابعالی اظهار می گردد:

1. به موجب قرارداد پیش فروش/مشارکت در ساخت شماره [شماره قرارداد] مورخ [تاریخ قرارداد] فیمابین اینجانب و جنابعالی/شرکت، توافق گردید یک واحد آپارتمان به شماره واحد [شماره واحد] در طبقه [طبقه] واقع در پلاک ثبتی [شماره پلاک] بخش [بخش ثبتی] به آدرس [آدرس دقیق ملک]، از سوی جنابعالی/شرکت به اینجانب واگذار و در تاریخ [تاریخ تحویل قرارداد] تحویل گردد.
2. بر اساس بند [شماره بند] ماده [شماره ماده] همان قرارداد، در صورت عدم تحویل ملک در تاریخ مقرر، جنابعالی/شرکت متعهد شدید روزانه مبلغ [مبلغ وجه التزام به عدد و حروف، مثلاً پانصد هزار (۵۰۰,۰۰۰)] ریال به عنوان وجه التزام عدم انجام تعهد (عدم تحویل) به اینجانب پرداخت نمایید.
3. متأسفانه با وجود گذشت مدت [تعداد روز/ماه، مثلاً ۶۰ روز یا دو ماه] از تاریخ مقرر برای تحویل ملک (تاریخ [تاریخ تحویل قرارداد]) تا تاریخ ارسال این اظهارنامه (تاریخ [تاریخ امروز])، ملک مذکور همچنان تحویل اینجانب نشده و جنابعالی/شرکت به تعهد قراردادی خود عمل ننموده اید.
4. لذا با احتساب تأخیر به مدت [تعداد روز] روز و مطابق بند مذکور، مبلغ کل وجه التزام قابل مطالبه تا این تاریخ، معادل [مبلغ کل وجه التزام به عدد و حروف، مثلاً سی میلیون (۳۰,۰۰۰,۰۰۰)] ریال می باشد.
5. علی هذا، بدین وسیله به جنابعالی/شرکت اخطار می گردد که ظرف مدت [مثلاً ۵ یا ۷] روز کاری از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به پرداخت مبلغ [مبلغ کل وجه التزام به عدد و حروف] ریال بابت وجه التزام قراردادی و همچنین تحویل فوری ملک مورد توافق اقدام فرمایید.
6. بدیهی است در صورت عدم اقدام در مهلت مقرر، اینجانب ناچار به مراجعه به مراجع قضایی و طرح دعوای حقوقی جهت مطالبه وجه التزام، الزام به تحویل ملک و همچنین مطالبه کلیه خسارات دادرسی، حق الوکاله وکیل و سایر هزینه های قانونی مترتبه خواهم بود.

با تشکر،

[نام و نام خانوادگی اظهارکننده و امضاء]

۵.۲. نمونه اظهارنامه مطالبه وجه التزام بابت تأخیر در انجام تعهد (تأخیر در تکمیل پروژه یا پرداخت اقساط)

این سناریو مربوط به زمانیه که طرف مقابل کار رو انجام داده، ولی با تأخیر، یا قرار بوده اقساطی رو پرداخت کنه و دیر کرده.

اظهارکننده:

نام و نام خانوادگی: [نام شما] نام پدر: [نام پدر شما] شماره ملی: [کد ملی شما] آدرس: [آدرس دقیق پستی شما]

مخاطب:

نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی طرف مقابل] نام پدر: [نام پدر طرف مقابل] شماره ملی: [کد ملی طرف مقابل] آدرس: [آدرس دقیق پستی طرف مقابل]

موضوع اظهارنامه: مطالبه وجه التزام قراردادی بابت تأخیر در انجام تعهد (تکمیل پروژه/پرداخت اقساط)

شرح اظهارات:

جناب آقای/خانم/شرکت محترم [نام مخاطب]،

با سلام و احترام، مراتب ذیل وفق ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی به جنابعالی اظهار می گردد:

1. به موجب قرارداد [نوع قرارداد، مثلاً پیمانکاری, بیع, تهاتر] شماره [شماره قرارداد] مورخ [تاریخ قرارداد] فیمابین اینجانب و جنابعالی/شرکت، توافق گردید [شرح تعهد اصلی، مثلاً پروژه ساختمانی واقع در آدرس… را تا تاریخ… تکمیل و تحویل دهید یا مبلغ… را طی اقساط ماهانه تا تاریخ… پرداخت نمایید].
2. بر اساس بند [شماره بند] ماده [شماره ماده] همان قرارداد، در صورت تأخیر در انجام تعهد (تکمیل پروژه/پرداخت اقساط)، جنابعالی/شرکت متعهد شدید روزانه/ماهانه مبلغ [مبلغ وجه التزام به عدد و حروف] ریال به عنوان وجه التزام تأخیر در انجام تعهد پرداخت نمایید.
3. متأسفانه تعهد مذکور می بایست در تاریخ [تاریخ مقرر برای انجام تعهد/پرداخت] انجام می گردید، اما تاکنون با [تعداد روز/ماه، مثلاً ۹۰ روز یا سه ماه] تأخیر از تاریخ مقرر (تاریخ [تاریخ امروز])، [اگر انجام شده و فقط تأخیر داشته، عبارت انجام شده را بنویسید، اگر هنوز هم انجام نشده، نشده است.].
4. لذا با احتساب تأخیر به مدت [تعداد روز/ماه] روز/ماه و مطابق بند مذکور، مبلغ کل وجه التزام قابل مطالبه تا این تاریخ، معادل [مبلغ کل وجه التزام به عدد و حروف] ریال می باشد.
5. علی هذا، بدین وسیله به جنابعالی/شرکت اخطار می گردد که ظرف مدت [مثلاً ۵ یا ۷] روز کاری از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به پرداخت مبلغ [مبلغ کل وجه التزام به عدد و حروف] ریال بابت وجه التزام قراردادی و همچنین انجام فوری تعهد باقیمانده (در صورت وجود) اقدام فرمایید.
6. بدیهی است در صورت عدم اقدام در مهلت مقرر، اینجانب ناچار به مراجعه به مراجع قضایی و طرح دعوای حقوقی جهت مطالبه وجه التزام و همچنین مطالبه کلیه خسارات دادرسی، حق الوکاله وکیل و سایر هزینه های قانونی مترتبه خواهم بود.

با تشکر،

[نام و نام خانوادگی اظهارکننده و امضاء]

۵.۳. نکات مهم تو استفاده از این نمونه ها

بچه ها، حواستون باشه که این نمونه ها فقط یه راهنمایی کلی هستن. هر قرارداد و هر مشکلی، جزئیات خاص خودش رو داره.

• اطلاعات رو شخصی سازی کن: حتماً و حتماً مشخصات، تاریخ ها، مبالغ و جزئیات قراردادی خودت رو تو این نمونه ها جایگزین کن. کپی پیست خالی فایده نداره.
• مشاوره حقوقی بگیر: بهترین کار اینه که قبل از ارسال اظهارنامه، با یه وکیل یا مشاور حقوقی گپ بزنی. اون ها با توجه به جزئیات پرونده تو، میتونن بهترین راهنمایی رو بهت بکنن و حتی تو تنظیم اظهارنامه کمکت کنن تا هیچ جای اشتباهی نمونه.
• مدارک رو آماده کن: موقع ارسال اظهارنامه، همه مدارک لازم (قرارداد، رسیدها، نامه ها و…) رو آماده داشته باش.

۶. سایر هزینه ها و مشاوره های مرتبط

پیگیری حقوقی، چه با اظهارنامه و چه با دادخواست، یه سری هزینه ها داره که باید ازشون خبر داشته باشی.

۶.۱. هزینه دادرسی مطالبه وجه التزام (اگه کار به دادگاه کشید)

اگه اظهارنامه جواب نداد و مجبور شدی بری دادگاه و دادخواست بدی، باید یه مبلغی رو به عنوان «هزینه دادرسی» پرداخت کنی. این هزینه معمولاً بر اساس میزان مبلغی که مطالبه می کنی (خواسته پرونده) تعیین میشه. یعنی هر چی مبلغ مطالبه بیشتر باشه، هزینه دادرسی هم بیشتر میشه. تعرفه هاش هم هر سال عوض میشه. بهترین کار اینه که موقع مراجعه به دفتر خدمات قضایی یا مشورت با وکیل، از هزینه های روز مطلع بشی.

البته خبر خوب اینه که اگه تو دادگاه برنده بشی، میتونی درخواست کنی که طرف مقابل علاوه بر وجه التزام، هزینه دادرسی و بقیه خسارات رو هم بهت برگردونه.

۶.۲. نقش وکیل متخصص تو مطالبه وجه التزام

شاید فکر کنی من خودم میتونم همه این کارها رو انجام بدم. آره، شاید بتونی، اما پرونده های حقوقی، مخصوصاً اونایی که مربوط به قراردادها میشن، کلی ریزه کاری و پیچیدگی دارن. یه وکیل متخصص تو این زمینه، میتونه مثل یه راهنمای باتجربه عمل کنه:

• دقت تو تنظیم اظهارنامه و دادخواست: وکیل میدونه چطوری اظهارنامه یا دادخواست رو بنویسه که هیچ ایراد قانونی ای نداشته باشه و تو دادگاه حرفت شنیده بشه.
• پیگیری قانونی: وکیل همه مراحل پیگیری پرونده، از ارسال اظهارنامه گرفته تا حضور تو جلسات دادگاه و دفاع از حقت رو برات انجام میده.
• مشاوره تخصصی: وکیل بهت میگه که اصلاً چقدر شانس برنده شدن داری، چه مدارکی لازمه، چقدر طول میکشه و چه هزینه هایی داره. اینجوری با چشم باز تصمیم می گیری.
• افزایش شانس موفقیت: با کمک یه وکیل خوب، شانس اینکه به حق و حقوقت برسی، خیلی بیشتر میشه.

نتیجه گیری: حقت رو با دانش و جدی بگیری!

ببین رفیق، تو دنیای قراردادها، دونستن همین چیزای کوچیک ولی مهم مثل «وجه التزام» و «اظهارنامه»، میتونه حسابی به دردت بخوره. اینا ابزارهای قانونی ای هستن که دستت رو باز میذارن تا اگه کسی به قولش عمل نکرد، بتونی حقت رو بگیری و نذاری زور بالا بگه.

یادت باشه، همیشه بهترین کار اینه که از همون اول، قراردادها رو حسابی دقیق و با جزئیات کامل بنویسی. بند وجه التزام رو هم فراموش نکن که یه پشتوانه محکمه برات. و اگه خدای نکرده مشکلی پیش اومد، بدون که اظهارنامه اولین قدم جدی و قانونی برای پیگیریه. اما تو موارد پیچیده تر، اصلاً ریسک نکن و حتماً حتماً با یه وکیل متخصص مشورت کن. اون بهترین راهنماست تا از تمام پیچ و خم های قانونی سر در بیاری و به حقت برسی. حقت رو بشناس و با اقتدار پیگیری کن!