تسویه حساب پروانه ای – نوتیفیکیت

اتخاذ راهبرد «ضربه متقابل» از سوی ایران در مواجهه با رویکردهای خصمانه دولت آمریکا علاوه بر اینکه نشان دهنده توان استراتژیک تهران برای پاسخگویی به اقدام هایی از این دست است، از دست باز ایران به منظور اقدام های متقابل باهدف تامین منافع ملی کشور، به ویژه در سطح منطقه حکایت دارد.

به گزارش نوتیفیکیت، تیتر یک روزنامه همشهری مروری است بر مهم ترین اقدامات متقابل ایران علیه دشمنی آمریکایی ها که در ادامه می توانید بخوانید:

صبح چهارشنبه انتشار خبر توقیف محموله نفتی 50میلیون دلاری آمریکا ازسوی ایران، آن هم با حکم دادگاه، محافل رسانه ای منطقه و جهان را تحت تاثیر قرار داد؛ اقدامی که می توان آن را به عنوان بخشی از توان راهبردی جمهوری اسلامی در انجام اقدام های متقابل به منظور حفاظت و تامین منافع ملی ایران به حساب آورد.

ماجرا از جایی آغاز شد که در 7اردیبهشت امسال نفتکش «Advantage Sweet» در خلیج عمان توسط نیروی دریایی ارتش توقیف شد. براساس شکایت جمعی از بیماران پروانه ای کشور (EB) علیه دولت آمریکا، آن هم به دلیل تحریم های ظالمانه این کشور که منجر به جلوگیری از فروش داروهای موردنیاز برای بیماران پروانه ای توسط یک شرکت سویدی شد، دادگاه حقوقی روابط بین الملل حکم به توقیف محموله نفتی آمریکایی در خلیج فارس داد؛ حکمی که اکنون اجرا شده و قرار است دستورهای بعدی درباره تخلیه محموله نفتی نیز صادر شود.

اتخاذ راهبرد «ضربه متقابل» از سوی ایران در مواجهه با رویکردهای خصمانه دولت آمریکا علاوه بر اینکه نشان دهنده توان استراتژیک تهران برای پاسخگویی به اقدام هایی از این دست است، از دست باز ایران به منظور اقدام های متقابل باهدف تامین منافع ملی کشور، به ویژه در سطح منطقه حکایت دارد؛ موضوعی که برای بررسی همه جانبه آن باید گزاره های مختلفی مورد واکاوی قرار گیرد که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم:

آمریکا و دهه ها توقیف اموال ایران

توقیف محموله نفتی 50 میلیون دلاری آمریکا ازسوی ایران براساس حکم دادگاه در شرایطی است که دولت آمریکا با پیروزی انقلاب اسلامی دست به اقدام های گسترده ای در زمینه توقیف و مصادره دارایی های ایران، از پول تا املاک و مستغلات، اشیای تاریخی و آثار و تسلیحات نظامی خریداری شده زده است؛ رویکردی که طی حدود 45 سال گذشته به بهانه های مختلف، ازسوی دادگاه های فاقد صلاحیت و براساس ادعاهای سیاسی و غیرمستند پیگیری شده است؛ این درحالی است که با وجود پیگیری های حقوقی بین المللی انجام شده برای آزادسازی دارایی های توقیف شده ایران در آمریکا، بخش قابل توجهی از این دارایی ها همچنان مسدود است و واشنگتن با وجود تعهدات خود در این زمینه، از آزادسازی آنها سر باز می زند.

اموال و دارایی های ایران که ازسوی دولت آمریکا توقیف شده را باید به 2دسته ملی تقسیم کرد؛ نخست، اموال متعلق به ایران که به دلایل مختلف در داخل آمریکا توقیف شده و دوم، دارایی های متعلق به ایران در سایر کشورها که به بهانه های مختلف، ازجمله تحریم ها، بلوکه شده و واشنگتن به بهانه های مختلف در مسیر دسترسی ایران به آنها مانع تراشی می کند. براساس گزارش منتشر شده ازسوی آلنا دوهان، گزارشگر ویژه سازمان ملل که در سال2022 ارایه شده است، در نتیجه اقدام های یکجانبه آمریکا در تحریم منابع مالی ایران، تاکنون چیزی حدود100 تا 310 میلیارد دلار از اموال ایران ازسوی آمریکا مسدود شده است.

صندوق بین المللی پول نیز در گزارش سال 2202خود، اذعان کرد که اموال توقیف شده ایران در سراسر جهان تا آوریل2022به چیزی حدود 115.4 میلیارد دلار رسیده است. دولت آمریکا پول پرداخت شده برخی قراردادهای نظامی قبل از انقلاب را که یک فقره آن قرارداد نظامی 400 میلیون دلاری است، به ایران بازنگرداند. واشنگتن تجهیزات متعلق به ایران را به کشور دیگری فروخت و پول آن را در حسابی مسدود کرد. برخی حساب های بانکی ایران در ایالت های مختلف آمریکا پس از قطع روابط دیپلماتیک دوطرف مسدود شده است. دولت آمریکا اموال دیپلماتیک متعلق به ایران در این کشور، ازجمله ساختمان سفارت و 10 1 ملک دیگر را توقیف و حتی برخی از آنها را اجاره داده است.

برخی برآوردها از ارزش 50 میلیون دلاری این املاک حکایت دارد. در سال 9002 میلادی یک دادگاه آمریکایی در جنوب نیویورک اموال شرکت «آسا» را که متعلق به بانک ملی ایران است، توقیف کرد. اگرچه در شهریورماه 2014 بخشی از اموال تاریخی و فرهنگی ایران، شامل 3 هزار و 506 لوح در پنجمین مرحله استرداد در 9 صندوق به کشور بازگشت، اما همچنان اموال تاریخی و آثار فرهنگی ایرانی زیادی در آمریکا وجود دارد که طرف مقابل از استرداد آنها سر باز می زند. برخی برآوردها از وجود 30 هزار قطعه تاریخی – باستانی متعلق به ایران در آمریکا حکایت دارد که با وجود چندین مرحله استرداد، دولت آمریکا همچنان از بازگرداندن آنها به ایران خودداری می کند.

پیروزی های ایران در دادگاه های بین المللی

با وجود اینکه دولت آمریکا همچنان از آزادسازی اموال متعلق به ایران خودداری می کند، اما پیگیری های حقوقی انجام شده طی سال های اخیر سبب صدور احکام قابل توجهی به نفع ایران شده است.

یکی از این موارد، رایی بود که در فروردین ماه امسال ازسوی دیوان بین المللی دادگستری مستقر در لاهه درباره شکایت ایران علیه مسدود شدن بیش از یک ونیم میلیارد دلار از دارایی های بانک مرکزی این کشور در آمریکا، به نفع ایران صادر و به عنوان «پیروزی حقوقی تهران بر واشنگتن» ارزیابی شد. این درحالی است که اخیرا محمد دهقان، معاون حقوقی رییس جمهور از صدور رای به نفع ایران در 5پرونده بین المللی خبر داده بود.

پیش از این اما در آبان ماه نیز دادگاه بین المللی لاهه شرکت هلندی FORAFINA را به دلیل فروش مواداولیه برای ساخت تسلیحات شیمیایی به عراق در زمان جنگ تحمیلی به پرداخت غرامت به جانبازان شیمیایی ایرانی محکوم کرد. صدور احکام در دادگاه های بین المللی اما، طی دهه های گذشته مسبوق به سابقه بوده است. به عنوان مثال در فروردین ماه1393، دادگاه فدرال در شیکاگوی آمریکا طی حکمی به شاکیان اسراییلی پرونده بمب گذاری در یک مرکز خرید دربیت المقدس، اجازه نداد اشیای باستانی ایران شامل الواح هخامنشی در موزه های شیکاگو را به عنوان غرامت تحویل بگیرند.

ضرب شست متقابل واکنش همتراز

یکی از مهم ترین نمودهای ماجرای توقیف محموله نفتی 50میلیون دلاری آمریکا ازسوی جمهوری اسلامی، اتخاذ رویکرد «واکنش همتراز» ازسوی تهران است. طی سال های گذشته جمهوری اسلامی نشان داد با اتخاذ استراتژی «ضربه متقابل»، به هر اقدامی علیه امنیت ملی و منافع ملی ایران عکس العمل همتراز نشان خواهد داد.

پیش از این و در آخرین روزهای دی ماه 1402نیز کشتی «نیکولاس اس.تی» که نفت آمریکا را حمل می کرد، ازسوی ایران در دریای عمان توقیف شده بود. این، همان کشتی «سویز راجان» بود که در بهار1402و در شرایطی که محموله نفتی متعلق به ایران را حمل می کرد، ازسوی آمریکایی ها ربوده و نفت آن مصادره شده بود.

یکی دیگر از نمودهای چنین رویکردی، توقیف نفتکش انگلیسی در تنگه هرمز ازسوی ایران بود. ماجرا از جایی آغاز شد که در 13تیرماه1398، نیروی دریایی انگلیس بدون هیچ گونه دلیل و استناد قانونی، نفتکش «گریس1» را که حامل نفت خام ایران بود، توقیف کرد. این اقدام اما ازسوی جمهوری اسلامی بی پاسخ نماند و در 28تیرماه، نفتکش انگلیسی «استنا ایمپرو» توقیف و به لنگرگاه بندرعباس هدایت شد.

بازدارندگی بدون بستن تنگه هرمز

اهمیت ژیوپلیتیک خلیج فارس و تنگه هرمز سبب شده نیروهای دریایی ایران، چه در ارتش و چه در سپاه، با تقویت توان راهبردی خود، سطح بازدارندگی ایران دراین منطقه را به صورت قابل توجهی افزایش دهند. اکنون اقتدار دریایی ایران در تنگه هرمز به سطحی رسیده که کارشناسان، جمهوری اسلامی را قدرت مسلط بر تنگه هرمز می دانند که حتی بدون نیاز به مسدود کردن این تنگه، از توان راهبری مطلوب برای برقراری توازن راهبردی دراین منطقه برخوردار است. توقیف محموله نفتی آمریکا شاهدی بر مدعای قدرت بازدارنده ایران در تنگه هرمز به حساب می آید؛ این درحالی است که این تنگه به عنوان گلوگاه صادرات انرژی جهان، به عرصه ای برای مقابله با تهدیدهای آینده در عرصه نبرد دریایی تبدیل شده است.

در گذشته ناظران تحولات منطقه تاکید می کردند که بستن تنگه هرمز تنها گزینه تهران برای واکنش به اقدام های خصمانه دولت های غربی خواهد بود. اکنون اما ایران نشان داد بدون بستن تنگه هرمز هم دست بازی برای حفاظت از امنیت و منافع ملی خود دارد.

توقیف دارایی های آمریکا

طی سال های اخیر اقدام های واکنشی جمهوری اسلامی برای توقیف اموال آمریکا به محموله های نفتی منحصر نشده است. در 13 آذرماه 1390بود که مقام های ایرانی اعلام کردند پهپاد آمریکایی آر.کیو.170را به عنوان یک پرنده جاسوسی، پس از تجاوز225کیلومتری به خاک ایران در اختیار گرفته اند. این اقدام در شرایطی بود که بررسی ها نشان می داد این دست پهپادهای آمریکایی عملیات جاسوسی گسترده ای را به ویژه در مرزهای ایران و افغانستان انجام داده اند و دستیابی ایران به این پهپاد، اطلاعات ذی قیمتی را درباره فعالیت های جاسوسی آمریکا در منطقه در اختیار ایران قرار داد. این اقدام ایران، بازتاب گسترده ای در رسانه های بین المللی به همراه داشت و مدتی بعد، باراک اوباما، رییس جمهور وقت آمریکا در جریان یک نشست خبری، از ایران خواست که این پهپاد را به آمریکا بازگرداند.

پایان خبر نوتیفیکیت